Ερώτημα Πολίτη
Πώς και πού μπορεί κανείς να δηλωθεί ως Έλληνας αυτόχθων ιθαγενής; Ποιες διαδικασίες δηλαδή πρέπει να ακολουθήσει;
Απάντηση:
Ιθαγένεια είναι ο νομικός δεσμός του ατόμου με τη κράτος. Οι προϋποθέσεις κτήσης της ιθαγένειας ορίζονται από τον Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας και μπορεί να τις αναζητήσει κανείς στη σχετική ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών (δείτε εδώ).
Ιθαγένεια και υπηκοότητα είναι ταυτόσημοι όροι, έχουν ακριβώς την ίδια σημασία. Και οι δύο όροι δηλώνουν τη σχέση του ανθρώπου με το κράτος στο λαό του οποίου αυτός ανήκει, είναι δηλαδή πολίτης. Στα ελληνικά λοιπόν, ιδιότητα του Έλληνα πολίτη, ιθαγένεια και υπηκοότητα είναι συνώνυμα, όπως εξηγεί η Γεωργία Σπυροπούλου στο κείμενο του Παρατηρητηρίου Συνταγματικών Εξελίξεων με τίτλο «Ποιες οι φιλολογικές έννοιες της ιθαγένειας και της υπηκοότητας;» Η ιδιότητα του πολίτη δεν υπόκειται σε κατηγορίες και δεν διαφοροποιείται με βάση τον τρόπο κτήσης της.
Στη σύγχρονη θεωρία του Συνταγματικού Δικαίου η συζήτηση για την ιθαγένεια επικεντρώνεται στην ιδιότητα του πολίτη και στους τρόπους κτήσης της.[1] Αντίστοιχα η έννοια του αυτόχθονα συνδέεται με την αναγνώριση των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων πληθυσμών, τα οποία καταπατήθηκαν κατά τη συγκρότηση κρατών. Σε χώρες όπως ο Καναδάς και η Αυστραλία η σχετική συζήτηση αποτελεί σημαντικό θέμα της συνταγματικής ατζέντας. Στο ελληνικό συνταγματικό πλαίσιο ο όρος δεν έχει κάποια νομική βαρύτητα.
Αν κάποιος αισθάνεται αυτόχθων με την έννοια των λεξικών, δηλαδή ότι κατοικεί στην γη των προγόνων του, αυτό εμπίπτει στο πλαίσιο του ατομικού του αυτοπροσδιορισμού, της ιδιωτικότητάς του και όταν το ῾δηλώνει᾽ προστατεύεται από την ελευθερία της έκφρασης (υποκείμενο στους περιορισμούς που θέτει ο νομοθέτης όπως πχ. μέσω του αντιρατσιστικού νόμου).
[1] Bλ. Δ. Χριστόπουλος, «Ποιος είναι Έλληνας πολίτης; Δύο αιώνες ιθαγένεια», Βιβλιόραμα, 2019.
Αλκμήνη Φωτιάδου
Συνταγματολόγος (Διδάκτωρ Νομικής)
Δικηγόρος
