Ο ιστορικός περίγυρος του ζητήματος
Ο Πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης εξήγγειλε την Τετάρτη 26 Αυγούστου 2020 στην Ολομέλεια της Βουλής την επέκταση του πλάτους της αιγιαλίτιδας ζώνης από τα 6 ν.μ. που είναι σήμερα στα 12 ν.μ. στο Ιόνιο πέλαγος και την κατάθεση του σχετικού σχεδίου νόμου.
Το θέμα αυτό δεν είναι νέο. Στο Υπουργείο Εξωτερικών συζητείτο εδώ και 25 χρόνια ως εναλλακτική μετά το casus belli που εξήγγειλε η Τουρκική Εθνοσυνέλευση το 1995 σε ενδεχόμενη επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Αιγαίο. Η πολιτική ηγεσία όλων των κυβερνήσεων έκτοτε δίσταζε να προβεί στην υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος, αν και το θεωρούσε αναφαίρετο δικαίωμα της χώρας μας εκ του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, αναλογιζόμενη ότι μία τέτοια ενέργεια ίσως αποδυνάμωνε τα επιχειρήματά μας στο Αιγαίο και έδινε την εντύπωση ότι η χώρα μας, έστω και σιωπηρά υποκύπτει στις παράνομες θέσεις της Άγκυρας και του casus belli.
Το θέμα ανακίνησε, αν και θεσμικά με άτσαλο τρόπο, όπως θα καταδείξουμε κατωτέρω, ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς στην προηγούμενη κυβέρνηση, δηλώνοντας κατά την τελετή παράδοσης παραλαβής τον Οκτώβριο του 2018 προς τον (προσωρινά) διάδοχό του στο Υπουργείο Εξωτερικών τότε Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ότι τα προεδρικά διατάγματα (sic) για την επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο είναι έτοιμα και ότι θα έπρεπε ο τελευταίος ουσιαστικά να προχωρήσει το θέμα που ο ίδιος ξεκίνησε.[1]
Το θέμα δεν το προχώρησε τελικά η τότε Κυβέρνηση για να έρθει η σημερινή να το υλοποιήσει με εξαγγελία του ίδιου του Πρωθυπουργού στην Βουλή, αν και τότε το κόμμα του ως Αξιωματική Αντιπολίτευση είχε από επιφυλάξεις έως και αντιρρήσεις σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, εάν ανατρέξει κάποιος σε δηλώσεις κοινοβουλευτικών στελεχών του και του τότε υπεύθυνου τομεάρχη του κόμματος.[2]
Η έννοια της αιγιαλίτιδας ζώνης (ή χωρικής θάλασσας ή χωρικών υδάτων) κατά το Διεθνές Δίκαιο
Η αιγιαλίτιδα ζώνη ή χωρικά ύδατα ή χωρική θάλασσα (οι έννοιες χρησιμοποιούνται εναλλακτικά ως ταυτόσημες και συνώνυμες) αποτελεί μία θαλάσσια ζώνη που εκτείνεται από το πέρας των εσωτερικών υδάτων, ήτοι τις γραμμές βάσεις (λιμάνια, κόλπους κλπ) προς την ανοικτή θάλασσα. Θεωρείται η προέκταση του χερσαίου εδάφους μίας χώρας στην θάλασσα και ανήκει, μαζί με το χερσαίο έδαφος και τα ύδατα επί αυτού (λίμνες, ποταμούς), το υπέδαφος, τα θαλάσσια εσωτερικά ύδατα και τον υπερκείμενο του χερσαίου και θαλασσίου χώρου εναέριο χώρο, στο έδαφος υπό ευρεία έννοια (territorium, territory, territoire) ή Επικράτεια μίας χώρας[3] ως ένα από τα τρία (μαζί με τον Λαό και την Εξουσία) συστατικά στοιχεία της εννοίας του Κράτους κατά την κλασσική θεωρία του Georg Jellinek.[4]
Η αιγιαλίτιδα ζώνη περιλαμβάνει και τον υποθαλάσσιο της θαλάσσιας επιφάνειας χώρο μαζί με τον βυθό και το υπέδαφος του βυθού. Πάντως, δεν περιλαμβάνει νέους θεσμούς του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, όπως η ΑΟΖ, η υφαλοκρηπίδα, η συνορεύουσα ζώνη, οι αλιευτικές ζώνες κ.α., στις οποίες το παράκτιο κράτος δεν ασκεί κυριαρχία αλλά συγκεκριμένα κυριαρχικά δικαιώματα είτε ειδικές λειτουργικές αρμοδιότητες όπως έλεγχοι και δικαιοδοσία.[5] Αντίθετα, στην αιγιαλίτιδα ζώνη η παράκτια χώρα ασκεί πλήρη κυριαρχία[6], περιοριζόμενη μόνο στην κυριαρχία της από το δικαίωμα αβλαβούς διελεύσεως αλλοδαπών πλοίων κατά το Διεθνές Δίκαιο.[7]
Το πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης εκάστου παρακτίου κράτους καθορίζεται από το Διεθνές Δίκαιο και δη το άρθρο 3 της Σύμβασης για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (ΣΔΔΘ) του 1982 που υπογράφηκε στο Montego Bay της Jamaica το 1982 το οποίο αναφέρει ότι «[κ]άθε Κράτος έχει το δικαίωμα να καθορίσει το εύρος της χωρικής του θάλασσας. Το εύρος αυτό δεν υπερβαίνει τα 12 ναυτικά μίλια, μετρούμενα από γραμμές βάσεως καθοριζόμενες σύμφωνα με την παρούσα Σύμβαση». Και το άρθρο 4 ΣΔΔΘ συμπληρώνει: «Το εξωτερικό όριο της χωρικής θάλασσας είναι η γραμμή της οποίας κάθε σημείο βρίσκεται σε τόση απόσταση από το πλησιέστερο σημείο της γραμμής βάσεως όσο είναι το εύρος της χωρικής θάλασσας».
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι ο καθορισμός του πλάτους της αιγιαλίτιδας ζώνης αποτελεί καταρχήν δικαίωμα του παράκτιου κράτους, ασκείται με μονομερή δικαιοπραξία και μπορεί να εκτείνεται μέχρι 12 ν.μ. από τις γραμμές βάσεις και όχι από τις ακτές και τα 12 ν.μ. είναι το απώτατο όριο, άρα μπορεί να είναι μικρότερο, μεγαλύτερο δεν μπορεί να είναι. Η διάταξη του άρθρου 3 ΣΔΔΘ αποτυπώνει διεθνές έθιμο, το οποίο σημαίνει ότι ως τέτοιο δεσμεύει και χώρες που δεν έχουν υπογράψει ή επικυρώσει την ΣΔΔΘ, όπως η Τουρκία[8]. Αν και δεν αναφέρεται στην εν λόγω διάταξη, παρέπεται ότι η εφαρμογή της μπορεί να γίνει όχι κατ’ ανάγκη στο σύνολο της χωρικής θάλασσας αλλά και σε τμήμα ή τμήματα αυτής.
Η αιγιαλίτιδα ζώνη κατά το εσωτερικό ελληνικό κοινό Δίκαιο
Η έννοια της αιγιαλίτιδας ζώνης κ.τ.ο. κατά το εσωτερικό Δίκαιο ταυτίζεται με την αντίστοιχη του Διεθνούς Δικαίου, κάτι που επιβάλλεται συνταγματικά ενόψει και των άρθρων 2 παρ. 2 και 28 παρ. 1 Σ.[9] Το Διεθνές Δίκαιο και δη το άρθρο 3 ΣΔΔΘ προβλέπει το μέγιστο εύρος του πλάτους των χωρικών υδάτων, το πότε, το πόσο και το πώς (δηλ. την διαδικασία) αφήνει στα ενδιαφερόμενα παράκτια κράτη, για μεν την πολιτική απόφαση στις κυβερνήσεις τους για δε την διαδικασία στο εσωτερικό τους δίκαιο.
Το πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης καθορίζεται νομοθετικά στα 6 ναυτικά μίλια με το άρθρο μόνον του ΑΝ 230/1936, ο οποίος όμως λόγω και των ισχυόντων στο Διεθνές Δίκαιο τότε δεν προέβλεπε κάτι για την μεταβολή του. Με το άρθρο 139 του Κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου (ΚΔΝΔ), που κυρώθηκε με το άρθρο μόνον του ΝΔ 187/1973, επαναλήφθηκε το πλάτος των 6 ν.μ., πλην όμως, λόγω των συζητήσεων σε επίπεδο Διεθνούς Δικαίου την εποχή εκείνη προβλέφθηκε η δυνατότητα μεταβολής του με Προεδρικό Διάταγμα κατόπιν πρότασης του Υπουργικού Συμβουλίου. Το ΝΔ 187/1973 παρά το γεγονός ότι εξεδόθη υπό το ανώμαλο πολιτειακά καθεστώς της διδακτορίας της 21ης Απριλίου 1967 και απηχεί προσυνταγματικό δίκαιο, παραμένει σε ισχύ, με την προϋπόθεση ότι δεν αντίκειται στο ισχύον Σύνταγμα (πρβλ. άρθρο 111 παρ. 1 Σ).[10]
Εν συνεχεία έρχεται ο Ν. 2321/1994 ο οποίος έχει διττή σημασία. Αφενός με το άρθρο πρώτο κυρώνεται και μεταφέρεται στην εσωτερική έννομη τάξη ως αναπόσπαστο μέρος αυτής κατά το άρθρο 28 παρ. 1 Σ η ΣΔΔΘ του 1982. Αφετέρου με το άρθρο δεύτερο[11] επιβεβαιώνεται στο εδ. α΄ μετ’ επιτάσεως το δικαίωμα της Ελλάδας εκ του άρθρου 3 ΣΔΔΘ να επεκτείνει την χωρική της θάλασσα μέχρι 12 ν.μ. σε οποιονδήποτε χρόνο (ακόμα και τμηματικά σύμφωνα με τα ανωτέρω) και καθορίζεται στο εδ. β΄ η διαδικασία επεκτάσεως με έκδοση Προεδρικού Διατάγματος κατόπιν προτάσεως του Υπουργικού Συμβουλίου. Η επίδραση του άρθρου 139 ΚΔΝΔ είναι προφανής, εφόσον ουσιαστικά η διάταξη του άρθρου δευτέρου εδ. β΄ Ν. 2321/1994 επαναλαμβάνει ως προς την διαδικασία αυτήν του άρθρου 139 ΚΔΝΔ.
Η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης κατά το Σύνταγμα
Η αιγιαλίτιδα ζώνη περιέρχεται σύμφωνα με τα ανωτέρω στην έννοια της Επικράτειας κατά το άρθρο 27 παρ. 1 Σ καθώς και η κυριαρχία επ’ αυτής στην έννοια της εθνικής κυριαρχίας υπό την έννοια του άρθρου 28 παρ. 3 Σ, το οποίο προβλέπει υπό ουσιαστικές και διαδικαστικές προϋποθέσεις περιορισμούς στην άσκησή της. Κατά συνέπεια οποιαδήποτε μεταβολή στο πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης αποτελεί μεταβολή των ορίων της Επικράτειας κατά τα ανωτέρω.
Το πώς επέρχεται η μεταβολή των ορίων της Επικράτειας καθορίζει καταρχήν το άρθρο 27 παρ. 1 του ισχύοντος Συντάγματος του 1975, που αναφέρει ότι καμία μεταβολή στα όρια της Επικράτειας δεν μπορεί να γίνει χωρίς νόμο, που ψηφίζεται από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Η διάταξη είναι τόσο αυστηρή που περιέχει όχι απλά επιτακτικό αλλά απαγορευτικό κανόνα δικαίου («καμία μεταβολή …»).
Σε αντίθεση με τα προγενέστερα Συντάγματα του 1927[12] και του 1952[13] που αρκούνταν σε «νόμο», που θα μπορούσε να είναι ουσιαστικός, δηλ. διάταγμα ή απόφαση κατ’ εξουσιοδότηση τυπικού νόμου ή τυπικός νόμος που θα μπορούσε να ψηφισθεί με απλή πλειοψηφία, το Σ 1975 απαιτεί οπωσδήποτε τυπικό νόμο[14], ο οποίος μάλιστα θα πρέπει να ψηφισθεί με την αυξημένη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, δηλ. τουλάχιστον 151 βουλευτές και όχι με την απλή πλειοψηφία των παρόντων κατά το άρθρο 67 παρ. α΄ Σ, με την οποία ψηφίζονται τα υπόλοιπα σχέδια ή προτάσεις νόμου.[15]
Κατά συνέπεια η όποια αλλαγή στα όρια της Επικράτειας και βέβαια και του πλάτους της αιγιαλίτιδας ζώνης δεν μπορεί να γίνει κατόπιν εξουσιοδότησης τυπικού νόμου με διάταγμα ή απόφαση, εφόσον κάτι τέτοιο όχι μόνο δεν προβλέπεται αλλά ρητά απαγορεύεται, η όποια δε εξουσιοδότηση προς τούτο ακόμη και κατά τους ορισμούς του άρθρου 43 παρ. 2 Σ είναι αντισυνταγματική, εφόσον το άρθρο 27 παρ. 1 Σ αποτελεί lex specialis σε σχέση προς το άρθρο 43 παρ. 2 Σ[16], οι δε περί του αντιθέτου θέσεις βρίσκονται εκτός του Συντάγματος.[17]
Συνακόλουθα τόσο το άρθρο δεύτερο εδ. β΄ Ν. 2321/1994 όσο και το πανομοιότυπο αυτού άρθρο 139 ΚΔΝΔ, στο μέτρο που αυτά προβλέπουν νομοθετική εξουσιοδότηση για την μεταβολή του πλάτους της αιγιαλίτιδας ζώνης που συνιστά μεταβολή των ορίων της Επικράτειας κατά το άρθρο 27 παρ. 1 Σ, αντίκειται στο τελευταίο για τους ανωτέρω εκτεθέντες λόγους[18]. Στα παραπάνω ουδέν αλλάζει ότι το άρθρο 191 του Κώδικα Αεροπορικού Δικαίου, που κυρώθηκε με το άρθρο Πρώτο του Ν. 1815/1988, ορίζει και υπό την επίδραση προφανώς της διάταξης του άρθρου 139 ΚΔΝΔ ότι για τον καθορισμό του ελληνικού εναέριου χώρου η έκταση των χωρικών υδάτων ορίζεται με διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου. Και αυτή η διάταξη είναι αντίθετη στο άρθρο 27 παρ. 1 Σ, στο μέτρο που προβλέπει μεταβολή της Επικρατείας, χωρικών υδάτων και εναερίου χώρου, με διάταγμα.[19]
Επίλογος
Το θέμα της επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ., αν και μόνο στο Ιόνιο πέλαγος, είναι μία υπόθεση μείζονος πολιτικής και εθνικής σημασίας, ιδιαίτερα στην τρέχουσα διεθνή συγκυρία που αφορά την ευρύτερη περιοχή μας. Η Επικράτεια της χώρας μας μεγαλώνει. Η απόφαση αυτή είναι εθνικού χαρακτήρα, δεδομένου ότι την υλοποίησή της ξεκίνησε η προηγούμενη Κυβέρνηση, αν και όπως προαναφέρθηκε με θεσμικά αδόκιμο τρόπο, και φαίνεται να την ολοκληρώνει η σημερινή με τον τρόπο που επιβάλλει το Σύνταγμα, κάτι το οποίο επ’ ουδενί μπορεί να θεωρηθεί ήσσονος πολιτικής και θεσμικής σημασίας ή «τυπολατρία», εφόσον αφορά την τήρηση των ορισμών του Καταστατικού μας Χάρτη.
Η τμηματική αυτή επέκταση δεν θα πρέπει να περιορισθεί στην περιοχή αυτή του Ιονίου Πελάγους αλλά να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές της χώρας μας και κυρίως σε περιοχές του Αιγαίου, π.χ. νότια ή και βόρεια της Κρήτης, νότια της Πελοποννήσου κ.α.[20], για να μην θεωρηθεί ότι το Αιγαίο λόγω των αντιρρήσεων της Τουρκίας υπόκειται σε ειδικό καθεστώς. Βεβαίως η απειλή του casus belli εκ μέρους της Τουρκίας αν και καταφανώς αντίθετη σε βασικές γενικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου (πρβλ. και άρθρο 2 παρ. 4 Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ), είναι κάτι που δεν μπορεί να αγνοηθεί, όπως και δεν αγνοήθηκε μέχρι τώρα από όλες τις προηγούμενες Κυβερνήσεις.
Για την επιβολή των όποιων εθνικών θέσεών μας απαραίτητες είναι τρεις
προϋποθέσεις εκ των ων ουκ άνευ: Η διασφάλιση της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας
μας με αξιόμαχες Ένοπλες Δυνάμεις, η σφυρηλάτηση και ενδυνάμωση διεθνών
συμμαχιών, κυρίως στο πλαίσιο της ΕΕ, αλλά και χωρών της ευρύτερης Ανατολικής
Μεσογείου (π.χ. Αίγυπτος, Ισραήλ κ.α.) και κυρίως η σφυρηλάτηση και ενδυνάμωση
της εθνικής ομοψυχίας και ενότητας. Με αυτά τα τρία θεμελιώδη στοιχεία η χώρας
μας μπορεί να διασφαλίσει και να επιβάλλει τα εθνικά της δικαιώματα, όπως αυτά
κατοχυρώνονται στο Διεθνές Δίκαιο.
Υποσημειώσεις:
[1] Βλ. Κατά την αποχώρησή του από το ΥΠΕΞ Επέκταση αιγιαλίτιδας ζώνης εξήγγειλε ο Κοτζιάς -Αντιδρά η αντιπολίτευση – Πηγή: iefimerida.gr 20.10.2018 – https://www.iefimerida.gr/news/452725/epektasi-aigialitidas-zonis-exiggeile-o-kotzias-antidra-i-antipoliteysi.
[2] Ibidem.
[3] Βλ. Φ. Σπυρόπουλος, Συνταγματικό Δίκαιο, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2018, σελ. 14-16, Ε. Ρούκουνας, Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, 3η Έκδοση 2019, σελ. 187-189. Πρβλ. επίσης ICJ, Judgment of 27.06.1986, Military and Paramilitary activities in and again Nicaragua (Merits), Reports 1986, p. 111, par. 212 (Nicaragua ./. USA).
[4] Βλ. G. Jellinek, Allgemeine Staatslehre, 3. Auflage, Berlin 1921, σελ. 394 επ.
[5] Βλ. Ε. Ρούκουνας, όπ. παρ. (υποσημ. 3).
[6] Ibidem, σελ. 254.
[7] Πρβλ. άρθρα 19 επ. ΣΔΔΘ.
[8] Για την εκ Διεθνούς εθιμικού Δικαίου δέσμευση κρατών από διατάξεις μίας Συνθήκης που δεν την έχουν υπογράψει ή προσχωρήσει σε αυτήν ή δεν την έχουν επικυρώσει αλλά που αυτές ισχύουν παράλληλα και ως διεθνές έθιμο πρβλ. ICJ, Judgment of 20.2.1969, Northern Sea Continental Shelf Cases, p. 72 επ. (FR Germany. /. Denmark, FR Germany. /. Netherlands), ICJ, Judgment of 26.11.1984, Military and Paramilitary activities in and again Nicaragua (Jurisdiction), Reports 1984, p. 424, par. 73 (Nicaragua. /. USA), ICJ, Judgment of 27.06.1986, Military and Paramilitary activities in and again Nicaragua (Merits), Reports 1986, p. 93, par. 174 (Nicaragua. /. USA). Μάλιστα οι υποθέσεις της υφαλοκρηπίδας της Βόρειας Θάλασσας αφορούσαν ad hoc το ζήτημα της δέσμευσης κρατών που δεν δεσμεύονταν από την Συνθήκη της Γενεύης του 1958 για την υφαλοκρηπίδα (μία εκ των τεσσάρων Συμβάσεων της Γενεύης για το Δίκαιο της Θάλασσας, προπομπών της ΣΔΔΘ του 1982) γιατί δεν την είχαν υπογράψει, αλλά από το διεθνές έθιμο που η Σύμβαση αυτή είχε αποτυπώσει.
[9] Πρβλ. και Χ. Τσιλιώτης, Το υπερεθνικό Κράτος, σε: Θ. Αντωνίου (Επιμ.), Γενικές Αρχές Δημοσίου Δικαίου, Αθήνα 2013, αρ. περ. 15, σελ. 114.
[10] Πρβλ. και Π. Παραράς/Χ. Τσιλιώτης, Η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης απαιτεί τυπικό νόμο, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 25.10.2018, διαθέσιμο και ηλεκτρονικά σε: https://www.kathimerini.gr/991714/article/epikairothta/politikh/apoyh-h-epektash-ths-aigialitidas-zwnhs-apaitei-typiko-nomo
[11] Το άρθρο δεύτερο ορίζει: «Η Ελλάδα έχει το αναφαίρετο δικαίωμα κατ’ εφαρμογή του άρθρου 3 της κυρούμενης Συμβάσεως να επεκτείνει σε οποιονδήποτε χρόνο το εύρος της χωρικής θάλασσας μέχρι αποστάσεως 12 ν.μ. Για την εφαρμογή στην εσωτερική έννομη τάξη της διατάξεως αυτής και την εφαρμογή ή εκτέλεση των λοιπών διατάξεων που αφορούν την αιγιαλίτιδα ζώνη, καθώς και των σχετικών με τη συνορεύουσα ζώνη, τα στενά διεθνούς ναυσιπλοΐας και την ερμηνευτική δήλωση που έκανε η χώρα μας σχετικά με αυτά κατά την υπογραφή της Συμβάσεως, την υφαλοκρηπίδα, τη θαλάσσια επιστημονική έρευνα, την προστασία και διαφύλαξη του θαλάσσιου περιβάλλοντος και κάθε άλλης διατάξεως της με τον παρόντα νόμο κυρουμένης Συμβάσεως, εκδίδονται σχετικά προεδρικά διατάγματα μετά από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου».
[12] Το παρεμφερές άρθρο 118 παρ. 1 Σ 1927 όριζε σχετικά: «Ουδεμία παρχώρησις, απόκτησις ή ανταλλαγή χώρας δύναται να γίνει άνευ νόμου».
[13] Το παρεμφερές άρθρο 33 παρ. 1 Σ 1962 όριζε: “Ουδεμία παραχώρησις ή ανταλλαγή Χώρας δύναται να γίνει άνευ νόμου».
[14] Πρβλ. επίσης Α. Φατούρος, Σχέσεις διεθνούς και εσωτερικού δικαίου, σε: Κ. Ιωάννου/Κ. Οικονομίδης/Χ. Ροζάκης/Α. Φατούρος, Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Αθήνα-Κομοτηνή 1990, σελ. 72-73, Π. Παραράς/Χ. Τσιλιώτης, Η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης απαιτεί τυπικό νόμο, όπ. παρ. (υποσημ. 10), Ε. Ρούκουνας, όπ. παρ. (υποσημ. 3), σελ. 87. Contra Μ. Γαβουνέλη, άρθρο 27, σε: Φ. Σπυρόπουλος/Ξ. Κοντιάδης/Χ. Ανθόπουλος/Γ. Γεραπετρίτης (Επιμ.), Σύνταγμα Κατ’ άρθρο ερμηνεία, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2017, η οποία, όμως, παραγνωρίζει την κανονιστική υπεροχή του Συντάγματος έναντι του κοινού νόμου.
[15] Από την διατύπωση των διατάξεων των προγενεστέρων Συνταγμάτων του 1927 και 1952 και του άρθρου 27 παρ. 1 Σ 1975 συνάγεται ότι η διατύπωση του τελευταίου είναι σαφώς ευρύτερη, περιλαμβάνουσα και τις περιπτώσεις μεταβολής του πλάτους της αιγιαλίτιδας ζώνης ή του εναερίου χώρου, χωρίς αυτό να συνδέεται υποχρεωτικά με παραχώρηση, απόκτηση ή ανταλλαγή Χώρας, δηλ. εδάφους κατά την ανωτέρω ευρεία έννοια.
[16] Πρβλ. Π. Παραράς/Χ. Τσιλιώτης, Η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης απαιτεί τυπικό νόμο, όπ. παρ. (υποσημ. 10).
[17] Οι θέσεις αυτές αποτυπώνονται και σε άρθρο του μέλους της πολιτικής κίνησης «ΠΡΑΤΤΩ», της οποίας ηγείται ο τ. Υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς, Δικηγόρου Χ. Κουτσονάσιου, Η αιγιαλίτιδα ζώνη μπορεί να ορισθεί με Π.Δ., στην εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» της 30.10.2018, διαθέσιμο ηλεκτρονικά και σε: https://www.kathimerini.gr/992429/article/epikairothta/politikh/apoyh-h-aigialitida-zwnh-mporei-na-oris8ei-me-pd., ο οποίος υποστηρίζει την θέση του τ. Υπουργού ότι η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης μπορεί να γίνει και με Προεδρικό Διάταγμα, με τα καινοφανή επιχειρήματα ότι η νομοθετική εξουσιοδότηση που περιέχεται στο άρθρο δεύτερο εδ. β΄ Ν. 2321/1994 υπερέχει και του Συντάγματος εφόσον ο νόμος αυτός κυρώνει διεθνή σύμβαση κατά το άρθρο 28 παρ. 1 Σ και ψηφίσθηκε με αυξημένη πλειοψηφία άνω των 2/3 των μελών της Βουλής. Εκτενής απάντηση στο προδήλως νομικά αβάσιμο αυτών των επιχειρημάτων δίνεται σε Π. Παραράς/Χ. Τσιλιώτης, Τυπικός νόμος για την επέκταση των χωρικών υδάτων: μία απάντηση, σε: Εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» 15.11.2018, διαθέσιμο ηλεκτρονικά και σε: https://www.kathimerini.gr/995366/article/epikairothta/politikh/typikos-nomos-gia-thn-epektash-twn-xwrikwn-ydatwn-mia-apanthsh, στην οποία και παραπέμπω.
[18] Πρβλ. Π. Παραράς/Χ. Τσιλιώτης, όπ. παρ. (υποσημ. 10), οι ίδιοι, Τυπικός νόμος για την επέκταση των χωρικών υδάτων: μία απάντηση, όπ. παρ. (υποσημ. 17).
[19] Contra, όμως, Μ. Γαβουνέλη, όπ. παρ. (υποσημ. 14).
[20] Πρβλ. δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών Ν. Δένδια: Η κυβέρνηση εξετάζει την επέκταση χωρικών υδάτων και στην Κρήτη 26.8.2020. Πηγή: https://www.skai.gr/news/politics/dendias-i-kyvernisi-eksetazei-tin-epektasi-xorikon-ydaton-kai-notios-tis-kritis Follow us: @skaigr on Twitter | skaigr on Facebook | @skaigr on Instagram.
Χαράλαμπος Τσιλιώτης
Επίκουρος Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
