Στις 13 Ιανουαρίου 2021 ψηφίσθηκε στην Ολομέλεια της Βουλής ο ν. 4765/2021 (ΦΕΚ 6Α’/15.01.2021) «Εκσυγχρονισμός του συστήματος προσλήψεων στον δημόσιο τομέα και ενίσχυση του Ανώτατου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (Α.Σ.Ε.Π.)».
Ο νόμος έρχεται να αντικαταστήσει το πρώτο μέρος του ν. 2190/1990, τον γνωστό και ως «νόμο Πεπονή», με τον οποίο ιδρύθηκε το Α.Σ.Ε.Π. και δημιουργήθηκε το μέχρι σήμερα ισχύον σύστημα προσλήψεων, που περιλάμβανε βασικά τρεις διαδικασίες προσλήψεων: με γραπτό διαγωνισμό, με μοριοδότηση βάσει αντικειμενικών κριτηρίων και με συνεντεύξεις (ειδικά για το Επιστημονικό Προσωπικό και τους υπαλλήλους επί θητεία). Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Α.Σ.Ε.Π. για το 2019, ο νόμος υπέστη, κατά τη διάρκεια του βίου του, 156 τροποποιήσεις, ενώ δεν είναι δυνατόν να υπολογισθεί ο αριθμός των αποκλίσεων από τις διαδικασίες του που νομοθετικά θεσπίσθηκαν χωρίς να τροποποιείται ρητά ο εν λόγω νόμος.
Η βασική αλλαγή που επιφέρει ο νέος νόμος είναι η θέσπιση του κανόνα ότι η πρόσληψη στο Δημόσιο θα γίνεται με ενιαίο γραπτό διαγωνισμό για τις κατηγορίες ΠΕ, ΤΕ και ΔΕ. Ο διαγωνισμός αυτός θα περιλαμβάνει τεστ γενικών και ειδικών γνώσεων, καθώς και δοκιμασία δεξιοτήτων (γλωσσικός και αριθμητικός λογισμός) και εργασιακής αποτελεσματικότητας. Μέχρι σήμερα, η διαδικασία του γραπτού διαγωνισμού προβλεπόταν και από τον ν. 2190/1994, αλλά εκείνο που αλλάζει τώρα είναι: i) πως αυτή καθίσταται ο κανόνας, ii) ο διαγωνισμός θα είναι ενιαίος για κάθε κατηγορία εκπαίδευσης και iii) θα υπάρχει τεστ γενικών γνώσεων (πέραν του τεστ ειδικών γνώσεων που υπήρχε μέχρι τώρα) και δοκιμασία δεξιοτήτων[1] και εργασιακής αποτελεσματικότητας.
Οι υποψήφιοι θα προσλαμβάνονται στο Δημόσιο με βάση τη βαθμολογία τους στον γραπτό διαγωνισμό (0 έως 100 με βάση τουλάχιστον το 50). Η βαθμολογία αυτή θα προσαυξάνεται κατά 2 μονάδες για τα οριζόμενα ως συναφή μεταπτυχιακά και κατά 5 μονάδες για τα διδακτορικά που θα εμπίπτουν στα επιστημονικά πεδία που θα ορίζει η προκήρυξη. Επίσης, θα προσαυξάνεται μέχρι 5 μονάδες για εργασιακή εμπειρία ανεξαρτήτως συνάφειας. Η άριστη γνώση Αγγλικών, Γαλλικών, Γερμανικών, Ισπανικών ή Ιταλικών θα προσθέτει μία μονάδα στη βαθμολογία, ενώ η άριστη γνώση δεύτερης ξένης γλώσσας από αυτές ή οποιασδήποτε ξένης γλώσσας από τις λοιπές γλώσσες της Ε.Ε. θα λαμβάνει μισή μονάδα. Επίσης, για θέσεις εργασίας σε μικρούς δήμους ορεινών και νησιωτικών περιοχών, οι υποψήφιοι μόνιμοι κάτοικοί τους θα πριμοδοτούνται με 10-20 μονάδες (εντοπιότητα).
Για το Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό (Ε.Ε.Π.) προβλέπεται ότι πέραν του γραπτού διαγωνισμού θα διεξάγεται και διαδικασία συνεντεύξεων. Η συνέντευξη θα βαθμολογείται με 350 μονάδες που θα προστίθενται στις 0-100 μονάδες του γραπτού διαγωνισμού.
Ο πανελλήνιος αυτός γραπτός διαγωνισμός προγραμματίζεται, σύμφωνα με τον νόμο, να διεξαχθεί το τρίτο τρίμηνο του 2022.
Η παραδοσιακή διαδικασία της εισαγωγής με το σύστημα της μοριοδότησης θα ισχύει στο εξής μόνο: α) για τους υποψηφίους ΥΕ, β) τα άτομα με ειδικές ανάγκες, γ) τους κλάδους και ειδικότητες που με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου θα εξαιρούνται από τη διαδικασία του γραπτού διαγωνισμού. Επίσης, θα ισχύει και μέχρι την προκήρυξη του πρώτου γραπτού διαγωνισμού, δηλαδή, ουσιαστικά, για τις διαδικασίες προσλήψεων του 2021.
Οι συνεντεύξεις ως αποκλειστική διαδικασία επιλογής υποψηφίων στο Δημόσιο παραμένει μόνο για τους υπαλλήλους επί θητεία (μέχρι τώρα ήταν και για το Ε.Ε.Π.) ενώ θα ισχύει μεταβατικά και για το Ε.Ε.Π. μέχρι την προκήρυξη του πρώτου γραπτού διαγωνισμού. Η διαφορά σε σχέση με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα είναι ότι εκτός από τη βαθμολογία της συνέντευξης θα μοριοδοτούνται και τα τυπικά προσόντα του υποψηφίου, δηλαδή οι ακαδημαϊκοί τίτλοι του και η επαγγελματική εμπειρία.
Μεταβατικά, και μέχρι την προκήρυξη του πανελλήνιου γραπτού διαγωνισμού προβλέπεται και η δυνατότητα διεξαγωγής γραπτού διαγωνισμού με βάση τις μέχρι τώρα διαδικασίες με κάποιες διαφοροποιήσεις ως προς τον τρόπο μοριοδότησης.
Κατά τα λοιπά, ο νέος νόμος προβλέπει την αύξηση από 3 σε 4 των αντιπροέδρων του Α.Σ.Ε.Π. και από 24 σε 30 των συμβούλων του, επικαιροποιεί το πεδίο εφαρμογής του μέσω Α.Σ.Ε.Π. συστήματος προσλήψεων (αξιοσημείωτο είναι ότι προστίθεται το προσωπικό της Δημοτικής Αστυνομίας), ενώ προβαίνει σε ορισμένες αλλαγές με στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών πρόσληψης.
Πέραν των ανωτέρω αλλαγών, πρέπει να σημειωθεί ότι ο νέος νόμος αναδιαρθρώνει τη δομή των διατάξεων του μέχρι τώρα ισχύοντος (ν. 2190/1994) εναρμονιζόμενος σε σημαντικό βαθμό με τις επιταγές της καλής νομοθέτησης.
Αναφορικά με τη συζήτηση στη Βουλή, μόνο εν μέρει αφορούσε αυτό καθ’ εαυτό το νομοσχέδιο. Εκτενείς συζητήσεις έγιναν στο ζήτημα των μετακλητών υπαλλήλων, τις διαδικασίες πρόσληψης που διεξάγονται εκτός Α.Σ.Ε.Π. και τα γενικότερα προβλήματα της δημόσιας διοίκησης.
Βαρβάρα Δ. Γεωργοπούλου
Δρ. Κοινοβουλευτικού Δικαίου και Πολιτικών Επιστημών
Υποσημειώσεις:
[1]Ειδικά η δοκιμασία δεξιοτήτων υπήρχε και στον διαγωνισμό του 2008 αλλά τότε η βαθμολογία του διαγωνισμού απλώς προσαύξανε τα μόρια με βάση το σύστημα των αντικειμενικών κριτηρίων, ενώ τώρα το βασικό κριτήριο πρόσληψης θα είναι η βαθμολογία στον διαγωνισμό.
