Ολοκληρώθηκε στις 10 Ιουνίου 2021 η συζήτηση και ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής του νομοσχεδίου με τίτλο «Θεσμικό πλαίσιο τηλεργασίας, διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα και άλλες επείγουσες ρυθμίσεις» (ν. 4807/2021, ΦΕΚ 96 A’/11.06.2021).
Με το Α’ Μέρος (άρθρα 1-19) του ν. 4807/2021, εισάγεται στο ελληνικό Δημόσιο ο θεσμός της τηλεργασίας. Συγκεκριμένα, στο πεδίο εφαρμογής του εμπίπτουν οι μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι και οι υπάλληλοι ιδιωτικού δικαίου αορίστου και ορισμένου χρόνου, οι απασχολούμενοι με έμμισθη εντολή, καθώς και οι εκπαιδευτικοί που είναι αποσπασμένοι ασκώντας διοικητικό έργο. Αντίθετα, εξαιρούνται όσοι ασκούν καθήκοντα προϊσταμένου, καθώς και το λοιπό εκπαιδευτικό προσωπικό.
Στο νομοθέτημα αυτό ορίζονται οι βασικές αρχές που διέπουν την τηλεργασία και συγκεκριμένα: α) ο οικειοθελής χαρακτήρας: η υπαγωγή στο μέτρο είναι οικειοθελής για τον εργαζόμενο και δεν συνιστά υπηρεσιακή μεταβολή, β) η αρχή της ίσης μεταχείρισης: οι τηλεργαζόμενοι έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους συναδέλφους τους που εργάζονται με φυσική παρουσία, γ) η προστασία προσωπικών δεδομένων: ο κατά περίπτωση αρμόδιος φορέας λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία των προσωπικών δεδομένων του τηλεργαζομένου, δ) ο σεβασμός της ιδιωτικής ζωής: ο κατά περίπτωση αρμόδιος φορέας πρέπει να σέβεται την προσωπική ζωή και το απόρρητο των επικοινωνιών του τηλεργαζομένου και στην περίπτωση που καθιερώνει σύστημα παρακολούθησης του χρόνου εργασίας θα πρέπει να τηρείται η αρχή της αναλογικότητας.
Ο φορέας οφείλει να διασφαλίζει την τήρηση της νομοθεσίας για τα προσωπικά δεδομένα και να ενημερώνει, εκπαιδεύει και συνδράμει τον τηλεργαζόμενο στην εφαρμογή των σχετικών διαδικασιών. Στο πλαίσιο αυτό, δεν επιτρέπεται η χρήση κάμερας παρά μόνο εάν αυτό επιβάλλεται για τις λειτουργικές ανάγκες της εργασίας που παρέχει ο φορέας και να περιορίζεται στο πλαίσιο του επιδιωκόμενου σκοπού.
Η τηλεργασία είναι εθελοντική για τον εργαζόμενο με την εξαίρεση των περιπτώσεων κινδύνου για τη δημόσια υγεία οπότε ο εργαζόμενος οφείλει να την αποδεχθεί. Επίσης, ο φορέας οφείλει, κατ’ αρχήν, να αποδεχθεί αίτημα εργαζομένου για υπαγωγή σε τηλεργασία σε περίπτωση κινδύνου υγείας του τελευταίου, εφ’ όσον τα καθήκοντά του είναι τέτοια που μπορούν να εκτελεσθούν με τηλεργασία.
Η τηλεργασία για έναν εργαζόμενο δεν μπορεί να υπερβεί τις 44 εργάσιμες ημέρες τον χρόνο και δεν μπορεί να παρασχεθεί από 15 Ιουλίου έως 31 Αυγούστου. Το ποσοστό των ανά διεύθυνση υπαλλήλων που τηλεργάζονται δεν μπορεί να υπερβαίνει το 25% όσων τα καθήκοντα μπορούν να εκτελεσθούν με τηλεργασία, η δε παροχή της τηλεργασίας γίνεται εντός του κατά περίπτωση ωραρίου λειτουργίας του φορέα στον οποίο υπηρετούν οι υπάλληλοι.
Η τηλεργασία παρέχεται από την οικία του υπαλλήλου ή από οποιονδήποτε σταθερό χώρο εκτός των εγκαταστάσεων του φορέα. Ο τηλεργαζόμενος διασφαλίζει ότι ο χώρος έχει τις αναγκαίες προδιαγραφές για να εκτελέσει απρόσκοπτα την εργασία του, ενώ τεκμαίρεται ότι τηρεί τα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας. Ο αναγκαίος για την παροχή της τηλεργασίας εξοπλισμός παρέχεται από τον φορέα, εκτός εάν ο τηλεργαζόμενος επιθυμεί να χρησιμοποιήσει τον δικό του τεχνολογικό εξοπλισμό.
Οι θέσεις τηλεργασίας καθορίζονται από τον προϊστάμενο κάθε διεύθυνσης ή αυτοτελούς τμήματος στην αρχή κάθε ημερολογιακού τριμήνου και η σχετική απόφαση εγκρίνεται από το διευθυντικό στέλεχος του αμέσως ανώτερου επιπέδου.
Η υπαγωγή ενός υπαλλήλου στην τηλεργασία, εφ’ όσον εργάζεται στις ανωτέρω θέσεις γίνεται μετά από σχετική αίτησή του, εισήγηση του τμηματάρχη στον οποίο υπάγεται και έγκριση του διευθυντή. Εάν το αίτημα δεν εγκριθεί εντός 10 ημερών, θεωρείται απορριφθέν. Σε περίπτωση αποδοχής του αιτήματος, εκδίδεται σχετική απόφαση που αναφέρει τον τόπο παροχής της τηλεργασίας, τα χρονικά της όρια, τον τρόπο ελέγχου των χρονικών ορίων εργασίας (εάν συντρέχει τέτοια περίπτωση) και τους κανόνες ασφαλείας που θα πρέπει να τηρούνται. Η τηλεργασία περατώνεται μετά από αίτημα του εργαζομένου και σχετική έγκριση του αρμοδίου προϊσταμένου.
Ο τηλεργαζόμενος απολαύει των ίδιων δικαιωμάτων και έχει τις ίδιες υποχρεώσεις με τους λοιπούς υπαλλήλους και αποσυνδέεται από τα μέσα πληροφορικής και επικοινωνίας που χρησιμοποιεί για την τηλεργασία μετά το πέρας αυτής.
Στο τελευταίο άρθρο (19) του Α΄ Μέρους προβλέπεται η έκδοση κανονιστικών αποφάσεων για, μεταξύ άλλων, τα ζητήματα προστασίας των προσωπικών δεδομένων, τις έκτακτες συνθήκες που μπορεί να επιβάλλουν την τηλεργασία, τα προβλήματα υγείας του υπαλλήλου που μπορεί να επιβάλλουν την υπαγωγή του σε καθεστώς τηλεργασίας κ.λπ.
Το Β΄ Μέρος (άρθρα 20-29) του ν. 4807/2021 ρυθμίζει διάφορα θέματα ανθρωπίνου δυναμικού του δημόσιου τομέα, όπως η αξιολόγηση του προσωπικού και οι σχετικές ενστάσεις, η γραμματειακή υποστήριξη του δευτεροβάθμιου πειθαρχικού συμβουλίου, ο διορισμός συγγενούς υπαλλήλου που απεβίωσε κατά τη διάρκεια και εξαιτίας της εκτέλεσης υπηρεσιακού καθήκοντος και η κινητικότητα των δημοσίων υπαλλήλων.
Το Γ’ Μέρος (άρθρα 30-33) του ν. 4807/2021 αφορά σε θέματα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης και ειδικότερα στα όργανα διεξαγωγής του εισαγωγικού διαγωνισμού (σύνθεση και αρμοδιότητες), το δικαίωμα συμμετοχής σε αυτόν και στα στάδια της διεξαγωγής του.
Τα υπόλοιπα άρθρα του ν. 4807/2021 αφορούν σε διάφορα ζητήματα αρμοδιότητας του Υπουργείου Εσωτερικών (άρθρα 34-41), του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη (άρθρα 42-51), του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (άρθρα 52-60) και του Υπουργείου Υγείας (άρθρο 61).
Το νομοσχέδιο υπερψηφίσθηκε από τη Νέα Δημοκρατία και το Κίνημα Αλλαγής, καταψηφίσθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25, ενώ η Ελληνική Λύση δήλωσε «παρών».
Βαρβάρα Γεωργοπούλου
Δρ. Κοινοβουλευτικού Δικαίου και Πολιτικών Επιστημών
