Αφορμή για το παρόν άρθρο αποτελεί η δημοσίευση της πρόσφατης απόφασης του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της χώρας μας (540/2021 ΣτΕ Α’ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ), η οποία αποσαφηνίζει, μέσω ερμηνείας, το νομικό ζήτημα της φύσης του άρθρου 8 του Π.Δ. 398/1994, το οποίο εκδόθηκε σε συμμόρφωση με την Οδηγία 90/270/ΕΟΚ. Με τον τρόπο αυτό δίνεται λύση σε ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος, όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται στην απόφαση, μιας και οι συνέπειες της εφαρμογής της διάταξης αυτής καλύπτουν ευρύ κύκλο προσώπων που απασχολούνται με καθήκοντα χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή στο Δημόσιο. Υπενθυμίζουμε ότι το άρθρο 8 του Π.Δ. 398/1994 αφορά στην υποχρέωση του εργοδότη «να σχεδιάζει την δραστηριότητα του εργαζομένου κατά τρόπο ώστε η καθημερινή εργασία σε οθόνες οπτικής απεικόνισης να διακόπτεται περιοδικά με διαλείμματα ή αλλαγές δραστηριότητας, που θα περιορίσουν το φόρτο εργασίας στην οθόνη οπτικής απεικόνισης σύμφωνα με το παράρτημα I του άρθρου 11».
Θα ήταν χρήσιμο να αναφερθούμε αδρομερώς στην ένδικη υπόθεση και έπειτα να αποτυπώσουμε τα βασικά σημεία της κρίσης του Δικαστηρίου. Η ένδικη διαφορά αφορά σε μόνιμο υπάλληλο, κατηγορίας ΠΕ του κλάδου Διοικητικού – Οικονομικού, ο οποίος στράφηκε με αγωγή του ενώπιον Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου με αίτημα να αναγνωριστεί ότι το εναγόμενο οφείλει να του καταβάλει εντόκως για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα περίπου δύο ετών, βάσει των άρθρων 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του ΑΚ και επικουρικά, βάσει των διατάξεων περί του αδικαιολόγητου πλουτισμού α) το ποσό των 2.846,40 ευρώ ως αποζημίωση για την παράνομη μη τήρηση από το Νοσοκομείο των προβλεπόμενων στο Π.Δ. 398/1994 ελαχίστων προδιαγραφών ασφαλείας και υγείας κατά την εργασία με οθόνες οπτικής απεικόνισης και ειδικότερα για την παράλειψη χορήγησης του ολιγόλεπτου διαλείμματος ανά δίωρο, όπως προβλέπεται στα άρθρα 8 και 11 του συγκεκριμένου νομοθετήματος και β) το ποσό των 3.000,00 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστη λόγω μη τήρησης των προστατευτικών για την υγεία των εργαζομένων διατάξεων. Στις αιτιάσεις αυτές του ενάγοντος υπαλλήλου το Ανώτατο Ακυρωτικό, αποδεχόμενο και την ύπαρξη ευθύνης γενικά του Δημοσίου ή του Ν.Π.Δ.Δ. αναφορικά με παραβιάσεις της κείμενης εν γένει νομοθεσίας και την αποκατάσταση αποδεδειγμένης ηθικής βλάβης, κρίνει ως υποχρεωτική και όχι υποκείμενη στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη, την τήρηση των διατάξεων και τη λήψη του συνόλου των αναγκαίων μέτρων για την προστασία των εργαζομένων, όπως ορίζονται από το Π.Δ. 398/1994. Μάλιστα, το Δικαστήριο προχωρά και στη σκέψη ότι η μη τήρηση των ανωτέρω είναι παράνομη για τον εργοδότη και δεν είναι δυνατή η άρση αυτής της παρανομίας λόγω ενδεχόμενης παράλειψης των εργαζομένων ή των εκπροσώπων τους να λάβουν οι ίδιοι πρωτοβουλία για τη διενέργεια των διαβουλεύσεων περί οργάνωσης του τρόπου εργασίας των εργαζομένων. Ακολούθως, το Δικαστήριο θεωρεί την παρανομία αυτή ως ισχυρό έρεισμα για την υποχρέωση αποζημίωσης βάσει των άρθρων 105 και 106 ΕισΝΑΚ και σε κάθε περίπτωση δυνατή την επιδίωξη αξίωσης για ηθική βλάβη του εργαζομένου λόγω της έκθεσης της υγείας του σε κίνδυνο. Έχοντας αποφανθεί επί του επίδικου νομικού ζητήματος το Ανώτατο Ακυρωτικό παρέπεμψε την κρινόμενη αγωγή προς εκδίκαση στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών, με σκοπό τον ακριβή προσδιορισμό του ύψους του ποσού της αποζημίωσης.
Από την απόφαση αυτή, το Δικαστήριο καθιστά σαφές ότι τα αρμόδια όργανα του Δημοσίου και του ευρύτερου Δημόσιου τομέα οφείλουν να αναλαμβάνουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την οργάνωση της εργασίας αναφορικά με την ασφάλεια όσων εργαζομένων εκτελούν τα καθήκοντά τους μπροστά σε οθόνες οπτικής απεικόνισης και η ενδεχόμενη παράλειψή τους επιφέρει την ευθύνη για αποκατάσταση ζημίας του βλαπτόμενου εργαζομένου. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο υπενθυμίζει στα όργανα του Δημοσίου και του ευρύτερου Δημοσίου τομέα ότι πρέπει να τηρούν τις παραπάνω διατάξεις, ως οφείλουν, βάσει του άρθρου 1 παρ. 2 Π.Δ. 398/1994. Με τον τρόπο αυτό, ο συγκεκριμένος εργαζόμενος δικαιώνεται στο νομικό κομμάτι της ένδικης διαφοράς και αναμένεται με ενδιαφέρον να οριστεί το ακριβές ποσό της αποζημίωσης από το αρμόδιο δικαστήριο ουσίας.
Γιάννης Καρούζος
Δικηγόρος – Εργατολόγος
