Ερώτημα κας Χριστίνας Δάδινα:
Μπορεί ο δημοσιογράφος να δημοσιεύσει δεδομένα υγείας ενός πολιτικού προσώπου; Αν ναι, ποια είναι τα όρια που πρέπει να έχει;
Απάντηση:
Τα δεδομένα της υγείας, δηλαδή δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα τα οποία σχετίζονται με τη σωματική ή ψυχική υγεία ενός φυσικού προσώπου, περιλαμβανομένης της παροχής υπηρεσιών υγειονομικής φροντίδας, και τα οποία αποκαλύπτουν πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της υγείας του, εμπίπτουν, σύμφωνα με τον νέο Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR), στην «ειδική κατηγορία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα» («ευαίσθητα δεδομένα») και, κατά συνέπεια, απολαύουν αυξημένης προστασίας.
Καταρχήν, υπάγονται αυστηρά στην αρχή της συγκατάθεσης του υποκειμένου στην οποιαδήποτε επεξεργασία τους. Περαιτέρω, ο ΓΚΠΔ προβλέπει ρητά, μεταξύ άλλων, εξαιρέσεις από την αρχή της συναίνεσης, οι οποίες αφορούν λόγους δημοσίου συμφέροντος στον τομέα της υγείας, όπως η προστασία έναντι σοβαρών διασυνοριακών απειλών κατά της υγείας ή η διασφάλιση υψηλών προτύπων ποιότητας και ασφάλειας της υγειονομικής περίθαλψης και των φαρμάκων ή των ιατροτεχνολογικών προϊόντων, σκοπούς προληπτικής ή επαγγελματικής ιατρικής, εκτίμησης της ικανότητας προς εργασία του εργαζομένου κ.ά. Φορείς της παραπάνω προστασίας είναι όλα τα φυσικά πρόσωπα, στο όνομα της ιδιωτικής τους ζωής και των προσωπικών δεδομένων τους, σύμφωνα με το Σύνταγμα.
Η μειωμένη ιδιωτικότητα των δημοσίων προσώπων
Από την άλλη, το συνταγματικό δικαίωμα στην πληροφόρηση θεμελιώνει, ενεργητικά και παθητικά, ένα υπέρτερο έννομο συμφέρον, την ανάγκη ενημέρωσής μας για θέματα δημοσίου ενδιαφέροντος και τη λειτουργία των θεσμών. Τα δημόσια πρόσωπα, όπως οι πολιτικοί, τα οποία βρίσκονται στην επικαιρότητα της δημόσιας ζωής έχουν, σύμφωνα με τη νομολογία των ελληνικών και ευρωπαϊκών δικαστηρίων, μειωμένη ιδιωτικότητα σε σχέση με εμάς, τους λοιπούς πολίτες.
Έτσι, για παράδειγμα, στην υπόθεσηPlon κατά Γαλλίας, που αφορούσε την κυκλοφορία βιβλίου με αντικείμενο την κατάσταση της υγείας του Γάλλου προέδρου Mitterrand και την σκόπιμη απόκρυψή της, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Δ.Δ.Α.) δέχθηκε ότι το ιατρικό απόρρητο πρέπει να καμφθεί, διότι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν την επίμαχη πληροφορία, στο πλαίσιο μιας συζήτησης γενικότερου και δικαιολογημένου ενδιαφέροντός τους.
Tο δικαίωμα πληροφόρησης του κοινού μπορεί, ειδικά όταν προκύπτει μια προφανής αντινομία λόγων και πράξεων μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας παρουσίας ενός πολιτικού προσώπου, να υπερισχύσει της ιδιωτικότητας του τελευταίου. Εν προκειμένω, η τήρηση πλήρους μυστικότητας από τον πρόεδρο Mitterrand και τον ιατρό του ως προς την ασθένειά του, για διάστημα άνω των 10 ετών, έθετε το δημοσίου ενδιαφέροντος ζήτημα της διαφάνειας της πολιτικής ζωής.
Κοντολογίς, το πολιτικό ενδιαφέρον μιας πληροφορίας που συμβάλλει εποικοδομητικά στον δημόσιο διάλογο μπορεί, μετά από τη στάθμιση που κάνει ο δικαστής, να καταστήσει θεμιτή την επέμβαση των ΜΜΕ στον ιδιωτικό βίο του προσώπου.
Γιώργος Καραβοκύρης
Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Α.Π.Θ.
