Τα όρια έκθεσης των πολιτικών προσώπων συνήθως αφορούν την εκχώρηση της ιδιωτικής τους ζωής, τη βίαιη επικοινωνιακά διαχείριση της εικόνας τους και προφανώς τη σκληρή και συνεχή κριτική τους στο όνομα της διαφάνειας και της λογοδοσίας της πολιτικής ζωής. Ειδικά για τους νέους και, ακόμη περισσότερο, τις νέες πολιτικούς, όπως η βουλευτής της ΝΔ κ. Νόνη Δούνια, η δημόσια κριτική τους συχνά αναπαράγει στερεοτυπικά σχόλια και μειωτικές για την προσωπικότητά τους αναπαραστάσεις, με έμφαση, όπως στην επίμαχη περίπτωση, στο φύλο και την εμφάνισή τους.
Η αναδημοσίευση των φωτογραφιών από την προηγούμενη επαγγελματική απασχόληση (μοντέλο) της κ. Δούνια, ως ένα κρίσιμο και επιθετικό σημείο αποδόμησης της πολιτικότητας του προσώπου της, συνοδευόμενη από προσβλητικές εκφράσεις, συμβάλλει στον δημοκρατικό πολιτικό μας διάλογο ή πρόκειται για μια παράνομη εκφορά λόγου που αξιώνει την επέμβαση του δικαίου;
Σεξιστικός λόγος, οριακές απόψεις και τα όρια ελευθερίας κριτικής για τα πολιτικά / δημόσια πρόσωπα
Είναι προφανές ότι ο (σεξιστικός) λόγος που συνιστά εξύβριση και προσβολή της προσωπικότητας ενεργοποιεί τις αστικές και ποινικές διατάξεις που εγγυώνται την προστασία μας, το ίδιο και για τη βουλευτή, εφόσον τα σχόλια και οι χαρακτηρισμοί που απευθύνονται σε αυτήν εκπληρώνουν πραγματολογικά τα κανονιστικά κριτήρια.
Ωστόσο, η αναδημοσίευση (επαγγελματικών, εν προκειμένω, και όχι ιδιωτικών) φωτογραφιών και η εξ αυτών ριζική αμφισβήτηση της πολιτικής της ιδιότητας και ικανότητας μπορεί να παραβιάζει ανοικτά τους ηθικούς μας κώδικες, αλλά εγγράφεται, σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία, στα ευρύτατα όρια ελευθερίας του λόγου και κριτικής των πολιτικών και δημοσίων προσώπων, τα όποια έχει αναδείξει και η σχετική νομολογία του ΕΔΔΑ (βλ. ενδεικτικά την απόφαση Κατράμης κατά Ελλάδας, 2007), ειδικά από τη στιγμή που πρόκειται για (αυθαίρετες) αξιολογικές κρίσεις και όχι για (αντικειμενικά) πραγματικά γεγονότα, σύμφωνα με τη γνωστή διάκριση του Δικαστηρίου.
Εξάλλου, είναι προτιμότερο, στο όνομα της αγοράς των ιδεών και του δημοκρατικού μας αυτοκαθορισμού, να ανεχόμαστε στη δημόσια σφαίρα, υπό τις προϋποθέσεις που βέβαια θέτει ο Ποινικός μας Κώδικας, την εκφορά οριακών απόψεων, καθώς εμπίπτει πρώτα σε εμάς, τους ώριμους δημοκρατικούς πολίτες, να τις απορρίψουμε και να τις περιθωριοποιήσουμε.
Μπορεί τα απαράδεκτα σχόλια να προσβάλλουν βάναυσα την αντίληψή μας για την ισότητα των φύλων και την ηθικοπολιτική μας συγκρότηση και διαίσθηση και, ως εκ τούτου, να τοποθετούνται στην επικράτεια του ανήθικου, αλλά η νομιμότητα δεν ταυτίζεται με την ηθική. Αντιθέτως, στην πραγματικότητα, της αφήνει μεγάλο περιθώριο σχετικισμού και ελευθερίας, δηλαδή δημιουργεί μια γκρίζα ζώνη ουδετερότητας, ώστε να μην εκπέσει ο λόγος σε αντικείμενο καταστολής και πατερναλισμού.
Γιώργος Καραβοκύρης
Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής Α.Π.Θ.
Πηγή φωτογραφίας: neaselida.gr
