Πολιτεία

Διαβάστε την ερμηνεία του άρθρου 79 του Συντάγματος από τον Χρήστο Γκόρτσο.

Διαβάστε την ερμηνεία του άρθρου 17 του Συντάγματος από τον Απόστολο Παπακωνσταντίνου.

Διαβάστε την ερμηνεία του άρθρου 1 του Συντάγματος από τον Χρήστο Παπαστυλιανό.

Διαβάστε την ερμηνεία του άρθρου 103 του Συντάγματος από τον Απόστολο Παπακωνσταντίνου.

Διαβάστε την ερμηνεία του άρθρου 34 του Συντάγματος από τον Κωνσταντίνο Τσιμάρα.

Διαβάστε την ερμηνεία του άρθρου 12 του Συντάγματος από τον Γιώργο Καραβοκύρη.

Διαβάστε την ερμηνεία του άρθρου 120 του Συντάγματος από τον Χρήστο Παπαστυλιανό.

Διαβάστε την ερμηνεία του άρθρου 109 του Συντάγματος από τον Ζαφείριο Τσολακίδη.

Διαβάστε την ερμηνεία του άρθρου 58 του Συντάγματος από τον Γιώργο Σωτηρέλη.

Διαβάστε την ερμηνεία του άρθρου 49 του Συντάγματος από τον Απόστολο Βλαχογιάννη.

Διαβάστε την ερμηνεία του άρθρου 102 του Συντάγματος από τον Μιχάλη Ν. Πικραμένο.

Διαβάστε την ερμηνεία του άρθρου 3 του Συντάγματος από τον Αχιλλέα Αιμιλιανίδη.

Διαβάστε την ερμηνεία του άρθρου 2 του Συντάγματος από τον Σπύρο Βλαχόπουλο.

Στη σύγχρονη δημοκρατία η σχέση της επιστημονικής γνώσης προς τη δημοκρατική, αντιπροσωπευτική και συμμετοχική διαδικασία, δηλαδή η σχέση πολιτικού και επιστημονικού λόγου, γίνεται κομβική, ίσως κάπου και αδιέξοδη. Πού οδηγεί αλήθεια τη δημοκρατία η εξάρτηση της ελευθερίας από τη γνώση, του πολιτικού από τον επιστημονικό λόγο;

Το Σύνταγμα έχει ως αντικείμενό του είτε τη σύνταξη είτε (και) την έννομη οργάνωση ή επαναοργάνωση μιας κοινωνικής συμβίωσης. Περιέχει πάντοτε θεμελιώδεις, σε σχέση με τους άλλους πολιτειακούς κανόνες, αρχές, δηλαδή ρυθμίζει ζητήματα θεμελιακού χαρακτήρα για την πολιτεία. Έχει συνήθως αυξημένη, έναντι των άλλων πολιτειακών κανόνων νομιμοποίηση και συνακόλουθα και ιεραρχική τυπική ισχύ, κάτι που κατά κανόνα συνδυάστηκε με την εφαρμογή ειδικών διαδικασιών παραγωγής, τροποποίησης ή κατάργησής του.

Τόσο ο όρος κράτος όσο και ο όρος πολιτεία δημιουργήθηκαν ως χαρακτηρισμοί της έννομης συμβίωσης του ανθρώπου. Πολλές φορές η χρήση των όρων γίνεται ως εάν να επρόκειτο για συνώνυμα. Η ιστορία όμως των όρων αυτών αναδεικνύει θεμελιώσεις μεταξύ τους διαφορές.

Το «κράτος δικαίου» είναι άξιο της ονομασίας του μονάχα εάν οπλίζει θεσμικά τον καθένα και την καθεμιά μας με τη δυνατότητα να στραφούμε σε αρμόδιες Αρχές έτσι ώστε να πετύχουμε να αναγνωριστούν ως τέτοιες οι αυθαίρετες αποφάσεις της διοίκησης και, στο μέτρο του νομίμως δυνατού, να αλλάξουν.

Σύνταγμα είναι ο ανώτατος νόμος της Πολιτείας: από ουσιαστική άποψη, λόγω της μεγάλης σημασίας των διατάξεων του, οι οποίες περιλαμβάνουν τους βασικούς κανόνες της πολιτικής αντιπαράθεσης και της κοινωνικής συμβίωσης γενικότερα. Γι’ αυτό επηρεάζουν περισσότερο από κάθε άλλη ρύθμιση τη ζωή των πολιτών.

Η «θεσμική εκτροπή» δεν μπορεί να ισοδυναμεί με τη συνήθη αναφορά σε συντρέχουσα παραβίαση του Συντάγματος, ούτε όμως και με την οριακή περίπτωση της κατάλυσης (ή απόπειρας κατάλυσής) του.

Η διακυβέρνηση της χώρας από τον Ιωάννη Καποδίστρια σφραγίστηκε από την προσπάθειά του να εξασφαλίσει το δυτικό προσανατολισμό του νεοσύστατου ελληνικού κράτους με τη θεσμική αναδιοργάνωσή του. Για το σκοπό αυτό προέβη στη συγκρότηση ενός νέου πολιτειακού «προσωπικού καθεστώτος». Μια σειρά, ωστόσο, από θεσμικές δράσεις σηματοδότησαν τη στροφή της καποδιστριακής πολιτείας προς αυταρχικότερες κατευθύνσεις, με τη σταδιακή απομάκρυνση από το ιστορικό-θεσμικό κεκτημένο της περιόδου της Εθνεγερσίας.

Το ισχύον Σύνταγμα υποστηρίζεται ότι εισάγει για πρώτη φορά ένα σύστημα ομοταξίας μεταξύ της Πολιτείας και της Εκκλησίας, σε αντίθεση με το παραδοσιακό (προγενέστερο) σύστημα της «νόμω κρατούσης Πολιτείας».

Η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης σημαίνει, πρώτα απ’ όλα, ανεξαρτησία έναντι της εκτελεστικής εξουσίας και έχει δύο πτυχές: την προσωπική και λειτουργική. Η δικαστική ανεξαρτησία κατοχυρώνεται επίσης και έναντι της νομοθετικής εξουσίας, κυρίως μέσω της δυνατότητας του δικαστή να μην εφαρμόζει αντισυνταγματικούς νόμους.