Αν και πιο φιλελεύθερο από τα προγενέστερα, το ισχύον Σύνταγμα επικαλείται στο Προοίμιο την Αγία Τριάδα. Η επίκληση αυτή διατηρείται στον όρκο του Προέδρου της Δημοκρατίας και των βουλευτών. Η παιδεία έχει σκοπό την ανάπτυξη και της θρησκευτικής συνείδησης.
Στη θεμελιώδη, μάλιστα, διάταξη του άρθρου 3 του Συντάγματος ορίζεται ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος «είναι αυτοκέφαλη, διοικείται από την Ιερά Σύνοδο των εν ενεργεία Αρχιερέων και από τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο, που προέρχεται από αυτή και συγκροτείται όπως ορίζει ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας, με τήρηση των διατάξεων του Πατριαρχικού Τόμου της κθ΄(29) Ιουνίου 1850 και της Συνοδικής Πράξης της 4ης Σεπτεμβρίου 1928».
Το ισχύον Σύνταγμα υποστηρίζεται ότι εισάγει για πρώτη φορά ένα σύστημα ομοταξίας μεταξύ της Πολιτείας και της Εκκλησίας, σε αντίθεση με το παραδοσιακό (προγενέστερο) σύστημα της «νόμω κρατούσης Πολιτείας». Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, ο χαρακτηρισμός της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού ως «επικρατούσας θρησκείας» (άρθρο 3 του Συντάγματος) δεν έχει παρά διαπιστωτικό χαρακτήρα, ένα είδος διακήρυξης: Σήμαινε απλώς τη θρησκεία της συντριπτικής πλειοψηφίας του ελληνικού λαού.
Αυτό όμως δεν είναι ακριβές. διότι συχνά-πυκνά, η διάταξη περί της θρησκευτικής ελευθερίας (άρθρο 13 του Συντάγματος) ερμηνεύεται υπό το φως του άρθρου 3 του Συντάγματος. Μάλιστα, ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας ψηφίζεται από την ελληνική Βουλή, επιτρέπει δηλαδή την επέμβαση της Πολιτείας εντός της Εκκλησίας, θέτοντας περαιτέρω υπό αμφισβήτηση την «ομοταξία».
Τέλος, το Σύνταγμά μας προβλέπει υποχώρηση της ελληνικής εθνικής κυριαρχίας στο Άγιο Όρος προς όφελος του Ορθόδοξου Μοναστικού βίου, υπό την πνευματική καθοδήγηση του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Γιάννης Κτιστάκις
Επίκουρος καθηγητής Νομικής Σχολής Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
