Προσωπικά Δεδομένα

Ο Παναγιώτης Γαλάνης αναλύει τις κύριες πτυχές της σχέσης του GDPR (Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων) με το δίκαιο περιβάλλοντος, όπως αυτές διαμορφώνονται από τη διασταύρωση της προστασίας προσωπικών δεδομένων με τις περιβαλλοντικές δραστηριότητες.

Ο Γρηγόρης Λαζαράκος αναλύει τη σημασία του Κοινού Αιτήματος που κατέθεσαν τέσσερις ΜΚΟ και ένας ερευνητής στον Πρόεδρο της ΑΠΔΠΧ σχετικά με την προμήθεια από το Λιμενικό Σώμα λογισμικού συλλογής δεδομένων από μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ο Κώστας Μποτόπουλος αναλύει την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (EDPS) σχετικά με τη συλλογή, επεξεργασία και διατήρηση προσωπικών δεδομένων από τη Europol.

Η Σταυρούλα Γεωργίου γράφει για το αδίκημα της κακοποίησης μέσω εικόνας, υπογραμμίζοντας τη σημασία δημιουργίας ενός ενιαίου αποτελεσματικού πλέγματος προστασίας των ευαίσθητων δεδομένων.

Η Φερενίκη Παναγοπούλου – Κουτνατζή γράφει για το ψηφιακό πιστοποιητικό Covid-19 και τους προβληματισμούς που ενδέχεται να εγείρει η χρήση του.

Η Σταυρούλα Γεωργίου εξηγεί γιατί η αυτόματη αναγνώριση προσώπου σε δημόσιους χώρους προσβάλλει τόσο το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα όσο και τη λειτουργία της δημοκρατίας, με αφορμή την κοινή γνωμοδότηση ρυθμιστικών οργάνων της ΕΕ.

Με αφορμή την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημιουργία ψηφιακού πράσινου πιστοποιητικού, με στόχο την ασφαλή κυκλοφορία πολιτών εντός της Ένωσης για όσο διαρκεί η πανδημία, ο Κωνσταντίνος Κουρούπης επισημαίνει τα οφέλη, αλλά και τους πιθανούς κινδύνους μίας τέτοιας ρύθμισης.

Με αφορμή τη χθεσινή απόρριψη της ελληνικής πρότασης για τη θέσπιση πιστοποιητικού εμβολιασμού σε ενιαία ευρωπαϊκή κλίμακα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ο Κωνσταντίνος Κουρούπης γράφει για τα νομικά, ηθικά, αλλά και πρακτικά ζητήματα που εγείρονται.

Με αφορμή τον εξοπλισμό της ΕΛΑΣ με κάμερες (φορητές και σώματος), η Επίκουρη Καθηγήτρια του Παντείου Παν/μίου, Φερενίκη Παναγοπούλου- Κουτνατζή, εξετάζει το κείμενο θεσμικό πλαίσιο και τη σχετική θέση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων. Καταλήγει ότι η χρήση καμερών είναι υπό αυστηρές προϋποθέσεις σύννομη και δεν συνιστά παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Πέραν από το ζήτημα της καταπολεμήσεως της μεταδόσεως του ΑIDS/ΗIV, φλέγον είναι το θέμα της κοινωνικής προκαταλήψεως που συνδέεται με την οροθετικότητα, η οποία εντάσσεται στα δεδομένα υγείας και αποτελεί ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο (ειδική κατηγορία δεδομένων), κατά το άρθρο 9 παρ. 1 του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (ΓΚΠΔ). Το εύλογο ερώτημα που ανακύπτει είναι πώς προστατεύονται τα προσωπικά δεδομένα των οροθετικών και αν η προστασία αυτή οφείλει να υποχωρεί ενίοτε έναντι της εξυπηρετήσεως του δημοσίου συμφέροντος προαγωγής της δημόσιας υγείας.

Στο 6ο Βίντεο-Μάθημα της ειδικής εκπαιδευτικής ενότητας του Παρατηρητηρίου www.syntagmawatch.gr με τίτλο «Δεκάλεπτα Μαθήματα για το Σύνταγμα» η Φερενίκη Παναγοπούλου (Επίκουρη Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου) εξηγεί τι είναι τα προσωπικά δεδομένα καθώς και τις βασικές αρχές επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Παρά τις όποιες αστοχίες της Μελέτης Εκτίμησης Αντικτύπου Προσωπικών Δεδομένων που υπέβαλε το Υπουργείο Παιδείας, το μέτρο της τηλεκπαίδευσης είναι συμβατό με τη βασική αποστολή του Κράτους, όπως αυτή απορρέει από το άρθρο 16 του Συντάγματος και αποτελεί χρήσιμο εργαλείο εκπαίδευσης, ιδίως σε περιόδους πανδημίας. Κατά την επερχόμενη περίοδο, που διαφαίνεται πιθανή έξαρση της πανδημίας, θα δοκιμασθεί η αντοχή, η αξιοπιστία αλλά και η ουσία των εθνικών και ενωσιακών διατάξεων για την προστασία των δεδομένων.

Η χρήση παρανόμως κτηθέντων αποδεικτικών μέσων σε δικαστικές διαδικασίες έχει απασχολήσει πολύ καιρό τη δικαστική πράξη και τη νομική θεωρία και το προϊόν αυτής της επεξεργασίας ήταν ουσιαστικά η χρήση της αρχής της αναλογικότητας. Ο κανόνας του α. 19 παρ. 3 του Συντάγματος είναι σαφής για τις διαδικασίες ενώπιον των Δικαστηρίων και των πειθαρχικών διαδικασιών. Δεν λέει απολύτως τίποτα για τη χρήση του στη δημόσια σφαίρα. Εκεί η αναρώτηση για τα όρια της εξουσίας, την πρόσβαση στην πληροφορία, την ελευθερία λόγου και την αναλογικότητα ανακτά τα πρωτεία.

Με τη συμμετοχή νομικών, ακαδημαϊκών, καθηγητών, δημοσιογράφων πραγματοποιήθηκε χθες το απόγευμα η διαδικτυακή εκδήλωση που διοργάνωσε το Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου-Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου με θέμα: «Ο κόσμος μετά τον Covid-19».

Κατά την περίοδο της πανδημίας η παροχή εκπαιδεύσεως μέσω σύγχρονης τηλεκπαιδεύσεως είναι μια επιλογή που υπό προϋποθέσεις λήψεως τεχνικών και οργανωτικών μέτρων ασφαλείας για την προστασία των δεδομένων των μαθητών και εκπαιδευτικών μπορεί να φέρει σε πρακτική αρμονία τα αγαθά της εκπαιδεύσεως, της προστασίας της δημόσιας υγείας και των προσωπικών δεδομένων.

Στο 5ο Βίντεο του αφιερώματος «Σύνταγμα και Πανδημία» η Φερενίκη Παναγοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, και η Αλκμήνη Φωτιάδου, Διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου και Δικηγόρος, συζητούν για τους προβληματισμούς που έχουν εγείρει οι έκτακτες συνθήκες της πανδημίας στο πεδίο της διαχείρισης και προστασίας των προσωπικών δεδομένων.

Αν θέλουμε να προασπίσουμε την ιδιωτικότητά μας και ταυτόχρονα την ποιότητα της σύγχρονης Δημοκρατίας, θα πρέπει να τοποθετηθούμε με κριτική σκέψη απέναντι στις εκφυλιστικές εκφάνσεις της τεχνολογίας, αλλά και με ανιδιοτελή προσήλωση στα δημοκρατικά ιδεώδη και την αξία του ανθρώπου.

Η προστασία που παρέχεται στα προσωπικά δεδομένα μέσω του δικαιικού πλέγματος είναι συγκροτημένη στο ανώτερο δυνατό επίπεδο – συνταγματικό και ενωσιακό – παρουσιάζει πληρότητα και μεγάλη εξειδίκευση, δεν είναι όμως απόλυτη.

Τα σχετιζόμενα με την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ερωτήματα που θέτει η αντιμετώπιση του κορωνοϊού είναι πολλά και δυσεπίλυτα. Σε περίπτωση συγκρούσεως του δικαιώματος προσωπικών δεδομένων με άλλα έννομα αγαθά, όπως είναι η προστασία της δημόσιας υγείας, θα πρέπει να λάβει χώρα στάθμιση αυτών με βάση τη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας.

Στα δημοκρατικά καθεστώτα η υπεύθυνη Πολιτεία καλείται να ανταποκριθεί στις έκτακτες ανάγκες και συνθήκες διαφυλάττοντας τη ζωή αλλά και τον πυρήνα της δημοκρατίας, την ελευθερία. Δεν πρέπει να αποτελέσει η πανδημία την θρυαλλίδα νέων μορφών κρατικού ή/και κοινωνικού ελέγχου ή μίας γενικευμένης εισβολής στην ιδιωτική ζωή των ανθρώπων.

Μετά τη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως του Νόμου 4624/2019 η ελληνική έννομη τάξη ευθυγραμμίζεται επισήμως με το ευρωπαϊκό πλαίσιο προστασίας δεδομένων, ενσωματώνοντας στο εθνικό δίκαιο την Οδηγία 680/2016 της Ε.Ε. Μάλιστα, η απόφαση του νομοθέτη να συμπεριλάβει στο νομοσχέδιο ειδικές διατάξεις για την προστασία δεδομένων στο πλαίσιο απασχόλησης, σε μία εποχή που η τεχνολογία παρέχει εξελιγμένες δυνατότητες παρακολούθησης, αποτελεί ένα βήμα προς θετική κατεύθυνση.

Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα με την Απόφαση 28/2019 υποστήριξε ότι η αναγραφή του θρησκεύματος στο Ατομικό Δελτίο Μαθητή και στο Μητρώο Μαθητή, καθώς και στους απολυτήριους τίτλους και στους λοιπούς τίτλους και αποδεικτικά σπουδών των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, είτε ως προαιρετική είτε ως υποχρεωτική, παραβιάζει την αρχή της αναγκαιότητας και αναλογικότητας.

Ο νόμος 4624/2019 αποσαφηνίζει πολλά ζητήματα για τα οποία είχε τη διακριτική ευχέρεια να πράξει. Σε ορισμένα επιδεικνύει την απαιτούμενη τόλμη και αποφασιστικότητα χαράσσοντας ευδιάκριτα την οριοθέτηση της επιτρεπόμενης επεξεργασίας. Σε ορισμένους ωστόσο τομείς η Αρχή οφείλει ενδεχομένως κάποιες διορθωτικές διασαφηνίσεις.

Με την θέσπιση των νέων διατάξεων του νομοσχεδίου θα είναι η πρώτη φορά που οι αστυνομικές αρχές θα κληθούν να εφαρμόσουν ειδικούς κανόνες για την προστασία προσωπικών δεδομένων κατά την ενάσκηση των αρμοδιοτήτων τους.

Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών – μέσα από την πένα του μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου και Συμβούλου Παναγιώτη Περάκη – συμμετέχει ενεργά στη δημόσια διαβούλευση, κάνοντας τη δική του επιστημονική παρέμβαση πάνω στο καίριο αυτό ζήτημα μέσα από τη διατύπωση μιας σειράς ενστάσεων και προτάσεων.

Το FaceApp μας βοηθά να αντιληφθούμε τη σύγχρονη πραγματικότητα: η τεχνητή νοημοσύνη επηρεάζει με διαρκώς αυξανόμενους ρυθμούς όλες τις πτυχές της καθημερινότητάς μας και τα προσωπικά μας δεδομένα αποτελούν, σε πολλές περιπτώσεις, την πρώτη ύλη για τη λειτουργία τους. Μία από τις βασικές παραμέτρους προβληματισμού αφορά στο είδος, την έκταση και τα μέσα της επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων.

Η επικοινωνία των πολιτικών κομμάτων με τους πολίτες είναι καθοριστική για τη διαμόρφωση της πολιτικής βουλήσεως. Ωστόσο, αυτή θα πρέπει να διεξάγεται κατά τρόπο σύμφωνο με το δικαίωμα προστασίας προσωπικών δεδομένων και πληροφοριακού αυτοκαθορισμού των ψηφοφόρων και να εξυπηρετεί το γενικότερο δημόσιο συμφέρον.