Οι Συνεδριάσεις της 9ης και 10ης Οκτωβρίου 2019
Την Τετάρτη, 9 Οκτωβρίου 2019 συνεχίσθηκαν οι εργασίες της Επιτροπής Αναθεώρησης του Συντάγματος μετά από διακοπή μίας εβδομάδας. Η συνεδρίαση αφιερώθηκε στα άρθρα για τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Συγκεκριμένα: στα άρθρα α) 5 παρ. 2, β) 21 παρ. 1, 3 και προσθήκη νέας παραγράφου, γ) 22 παρ. 1, 2, 4 και 5 και δ) 25 παρ. 3 του Συντάγματος. Για όλες τις προαναφερόμενες αναθεωρητέες διατάξεις απαιτείται στην παρούσα φάση πλειοψηφία των 3/5 του όλου αριθμού των βουλευτών, αφού καμία από αυτές δε συγκέντρωσε τουλάχιστον 180 ψήφους στην προαναθεωρητική Βουλή.
Κυρίαρχη η διάσταση απόψεων
Από τη συζήτηση και τις τοποθετήσεις των κομμάτων διαφάνηκε ότι υπάρχει μεγάλη διάσταση απόψεων μεταξύ συμπολίτευσης και αξιωματικής αντιπολίτευσης ως προς τα λεγόμενα κοινωνικά δικαιώματα και συγκεκριμένα τα άρθρα 21 και 22. Η Ν.Δ. θεωρεί ότι η προβλεπόμενη συνταγματική προστασία είναι επαρκής και ότι αυτό που έχει σημασία είναι η οικονομική δυνατότητα να στηριχθούν αυτά τα δικαιώματα. Αντίθετα ο ΣΥΡΙΖΑ, επικαλούμενος τα όσα συνέβησαν στην περίοδο των Μνημονίων, υποστηρίζει ότι υπάρχει περιθώριο για διευρυμένη προστασία των δικαιωμάτων αυτών σε θέματα όπως π.χ. η αρχή της ευνοϊκότερης για τον εργαζόμενο ρύθμισης, η μονομερής προσφυγή στη διαιτησία κ.λπ.
Στα ζητήματα αυτά, το Κίνημα Αλλαγής ήταν θετικό στην τροποποίηση του άρθρου 21 (με την προϋπόθεση να μην θεσπιστούν ρυθμίσεις γραφειοκρατικού χαρακτήρα) αλλά όχι στο άρθρο 22. Το ΚΚΕ θεωρεί ότι οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ είναι ανεπαρκείς, και ότι δεν αρκούν οι συνταγματικές αναθεωρήσεις για να κατοχυρωθούν τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Θετικά απέναντι στην ανάγκη αναθεώρησης των διατάξεων τοποθετήθηκαν το ΜέΡΑ25 και η Ελληνική Λύση αλλά με κάποιες διαφοροποιήσεις και επιμέρους εναλλακτικές προτάσεις.
Αντίθετα, διαφαίνεται ότι θα υπάρξει σύγκλιση μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων στη ρητή κατοχύρωση της έννοιας του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος στο άρθρο 21 παρ. 1. Επίσης, η Ν.Δ. τόνισε ότι η μόνη αλλαγή που θα δεχόταν στο άρθρο 22 παρ. 5 θα ήταν η αντικατάσταση του όρου «κοινωνική ασφάλιση» από τον ευρύτερο όρο «κοινωνική ασφάλεια».
Ως προς το άρθρο 5 παρ. 2 που αφορά στην πρόταση για προσθήκη των εννοιών «ταυτότητας φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού», δεν σημειώθηκε σύγκλιση και συνεπώς εύλογα πιθανολογείται ότι η πρόταση αναθεώρησης δεν θα εγκριθεί τελικά. Ομοίως, δεν σημειώθηκε σύγκλιση απόψεων στην πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για αντικατάσταση της παρ. 3 του άρθρου 25, που αφορά στην κατάχρηση δικαιώματος, από μια διάταξη που θα εισάγει την έννοια της επιείκειας στην άσκηση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Η σχετική πρόταση υποστηρίχθηκε μόνο από το ΜέΡΑ25, το οποίο όμως ζήτησε να μην απαλειφθεί η ισχύουσα διάταξη για την κατάργηση δικαιώματος.
Την Πέμπτη, 10 Οκτωβρίου 2019 συζητήθηκαν τα άρθρα 37 παρ. 2, 38 παρ. 1 και 2, 84 παρ. 2 και 68 παρ. 2. Από αυτά, μόνο η αναθεώρηση του άρθρου 68 παρ. 2 συγκέντρωσε στην προαναθεωρητική Βουλή πλειοψηφία μεγαλύτερη των 3/5 και συνεπώς αρκούν για την αναθεώρησή του πλέον 151 ψήφοι.
Για το άρθρο 37 παρ. 2, όπου η πρόταση της αναθεωρητικής Βουλής προβλέπει ότι Πρωθυπουργός μπορεί να ορίζεται μόνο βουλευτής (πρόταση ΣΥΡΙΖΑ), παρέμεινε η θεμελιώδης διαφωνία των δύο μεγάλων κομμάτων καθώς η Ν.Δ. αντιτίθεται σε αυτή. Αρνητικό στην πρόταση δήλωσε και το Κίνημα Αλλαγής, ενώ υπέρ της πρότασης τάχθηκε το ΜέΡΑ 25. Από πλευράς Ελληνικής Λύσης τονίστηκε η ανάγκη καθιέρωσης ασυμβίβαστου μεταξύ των ιδιοτήτων βουλευτή και υπουργού.
Για το άρθρο 38 παρ. 1 και 2 και 84 παρ. 2 των οποίων η αναθεώρηση αφορά στην καθιέρωση της εποικοδομητικής πρότασης δυσπιστίας, η πρόταση υποστηρίχθηκε μόνο από τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ αρνητικά ήταν όλα τα άλλα κόμματα, θεωρώντας ότι η εκ μέρους της κυβέρνησης απώλεια της εμπιστοσύνης της Βουλής πρέπει να οδηγεί στην πτώση της άσχετα με το εάν συμφωνούν τα κόμματα της αντιπολίτευσης στο πρόσωπο του νέου Πρωθυπουργού. Επιπλέον, η Ελληνική Λύση πρότεινε να καταργηθεί η απαγόρευση κατάθεσης νέας πρότασης δυσπιστίας πριν την πάροδο εξαμήνου.
Ως προς την πρόταση αναθεώρησης του άρθρου 38 παρ. 2 προκειμένου να προβλεφθεί ο ορισμός αναπληρωτή Πρωθυπουργού από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό κατά την ανάληψη των καθηκόντων του σε περίπτωση αδυναμίας άσκησης αυτών, τα περισσότερα κόμματα κράτησαν αρνητική στάση θεωρώντας ότι τέτοια θέματα μπορούν να λυθούν και στην πράξη. Θετική ήταν η Ελληνική Λύση, που πρότεινε τον υποχρεωτικό ορισμό Αντιπροέδρου της κυβέρνησης.
Ευρεία συναίνεση υπήρξε στην αναθεώρηση του άρθρου 68 παρ. 2 προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα της αντιπολίτευσης να επιβάλει τη σύσταση εξεταστικών επιτροπών. Υπέρ της πρότασης τάχθηκαν όλα τα κόμματα πλην του ΜέΡΑ25 που τόνισε ότι το ζητούμενο είναι να μην εργαλειοποιούνται για κομματικούς λόγους οι εξεταστικές επιτροπές. Σημειώνεται ότι από πλευράς του Κινήματος Αλλαγής επισημάνθηκε ότι θα αρκούσε και μια απλή τροποποίηση του Κανονισμού της Βουλής, αφού η διατύπωση του Συντάγματος αφήνει μεγάλα ερμηνευτικά περιθώρια. Διαφοροποιήσεις σημειώθηκαν ως προς τον αριθμό των επιτροπών που θα μπορεί να συστήνονται σε μια περίοδο καθώς η ΝΔ προκρίνει τη λύση των δύο επιτροπών ανά περίοδο, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ μία επιτροπή ανά σύνοδο. Πάντως, εύλογα εκτιμάται ότι θα υπάρξει προσέγγιση ως προς την τελική ρύθμιση.
