Καθώς ετοιμαζόμουν να πετάξω μια στοίβα παλιές εφημερίδες, έπεσε το μάτι μου στο πρωτοσέλιδο του «Βήματος της Κυριακής» 17 Νοεμβρίου 2019, όπου προβαλλόταν η συνέντευξη του υπουργού Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη: «Ούτε ανομία ούτε αστυνομία στα πανεπιστήμια» έλεγε τότε, πριν από 15 μήνες, ο υπουργός: «Κοιτάξτε, η Αστυνομία δεν έχει δουλειά στα πανεπιστήμια. Σε κανέναν δεν αρέσει να βλέπει Αστυνομία στα πανεπιστήμια – πιστέψτε με, λιγότερο από όλους στους αστυνομικούς. Ούτε η παρανομία έχει δουλειά στα πανεπιστήμια». Δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο με τον κύριο Χρυσοχοΐδη.
Τι άλλαξε έκτοτε, για να καταλήξουμε πριν δύο εβδομάδες στην κατάθεση του νομοσχεδίου για την πανεπιστημιακή αστυνομία, που φέρει την υπογραφή του ίδιου αυτού υπουργού και της υπουργού Παιδείας; Καταρχάς, εκδηλώθηκαν τέσσερις μείζονες κρίσεις, η μεταναστευτική, η ελληνοτουρκική, η υγειονομική και η συνακόλουθη οικονομική. Δεύτερον, μεσολάβησε η μεταρρυθμιστική απραξία της κυβέρνησης, παρά το γεγονός ότι οι εκλογές του 2019 κερδήθηκαν από τη Νέα Δημοκρατία εν ονόματι των μεταρρυθμίσεων σε όλους τους τομείς του κράτους, που συνάντησαν ποικίλα εμπόδια, με κυριότερο τη διαρκή διαχείριση κρίσεων. Τρίτον, συνέβη ένα γεγονός με τεράστια επικοινωνιακή δύναμη, η διαπόμπευση του Πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου.
Ιδού, λοιπόν, η συναστρία που επέτρεψε να θεσμοθετείται στη Βουλή η μόνιμη και διαρκής παρουσία της ΕΛ.ΑΣ. μέσα στα πανεπιστήμια, με τη συναίνεση της ελληνικής κοινωνίας, όπως δείχνουν δημοσκοπήσεις: Μία κοινωνία ταλανισμένη από πολλαπλές κρίσεις, μία κυβέρνηση που προσπαθεί να επιδείξει μεταρρυθμιστικό έργο, ένας διαπομπευθείς Πρύτανης που η εικόνα του συμβολίζει με συγκλονιστικό τρόπο την πανεπιστημιακή παραβατικότητα και, επιπλέον, κλειστά πανεπιστήμια ελέω κορονοϊού και απαγόρευση συναθροίσεων.
Όμως η μόνιμη και διαρκής παρουσία της ΕΛ.ΑΣ. στα πανεπιστήμια αποτελεί προσβολή της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της πλήρους αυτοδιοίκησης των πανεπιστημίων, που κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα και, συνεπώς, καμία κοινοβουλευτική ή κοινωνική πλειοψηφία δεν δικαιούται να ανατρέψει. Ταυτόχρονα, το νομοσχέδιο περιφρονεί μία μακρά ευρωπαϊκή παράδοση πανεπιστημιακής αυτοδιοίκησης. Σε καμία χώρα της ηπειρωτικής Ευρώπης δεν προβλέπεται η διαρκής παρουσία της Αστυνομίας μέσα στα πανεπιστήμια. Ακόμη και η απριλιανή δικτατορία τηρούσε τα προσχήματα της πανεπιστημιακής αυτοδιοίκησης, όπως όταν στις 15 Νοεμβρίου 1973 ζήτησε την άδεια της Συγκλήτου και του Πρύτανη του Πολυτεχνείου για να καταστείλει τη φοιτητική εξέγερση, άδεια την οποία η Σύγκλητος αρνήθηκε να χορηγήσει.
Δεν είναι όμως μόνο νομικό και αξιακό το πρόβλημα. Οι ίδιοι οι αστυνομικοί, με επίσημη ανακοίνωση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας τους, επισημαίνουν την αναποτελεσματικότητα και την επιχειρησιακή ακαταλληλότητα της σχεδιαζόμενης πανεπιστημιακής αστυνομίας. Κατά τους αστυνομικούς, η ενδεδειγμένη απάντηση στη βία και την παραβατικότητα εντός των πανεπιστημιακών χώρων είναι η δημιουργία ενός μηχανισμού φύλαξης υπαγόμενου στις πρυτανικές αρχές, που θα μπορεί να καλεί την ΕΛ.ΑΣ. όταν τελούνται αδικήματα ή απειλείται η τέλεσή τους.
Η μεγάλη μεταστροφή της ηγεμονίας, που σημαδεύει την περίοδο που ζούμε, δεν είναι νοητό να νομιμοποιήσει την αποδόμηση μίας μακράς ακαδημαϊκής παράδοσης, και μάλιστα κατά τρόπο αντισυνταγματικό και προδήλως αναποτελεσματικό για τον επιδιωκόμενο σκοπό. Υπάρχει τρίτος δρόμος ανάμεσα στην ιδεοληψία της πανεπιστημιακής αστυνομίας και την ιδεοληψία του πανεπιστημίου ως άβατου, όπου ενδημεί η παραβατικότητα.
Ξενοφών Κοντιάδης
Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου, Πρόεδρος του Ιδρύματος Τσάτσου
Πηγή: Αναδημοσίευση από Τα Νέα 4/2/2020
