Συνεδριάσεις 16ης και 17ης Οκτωβρίου 2019
Την Τετάρτη, 16 Οκτωβρίου 2019 συνεχίσθηκαν οι εργασίες της Επιτροπής Αναθεώρησης του Συντάγματος. Συγκεκριμένα συζητήθηκαν τα άρθρα 28 παρ. 2, 44 παρ. 2 και 73. Και στις τρεις περιπτώσεις απαιτείται στην παρούσα φάση πλειοψηφία των 3/5 του όλου αριθμού των βουλευτών, αφού καμία από αυτές δε συγκέντρωσε τουλάχιστον 180 ψήφους στην προαναθεωρητική Βουλή. Σημειώνεται ότι για πρώτη φορά μετείχε στις συνεδριάσεις της Επιτροπής εκπρόσωπος της Κυβέρνησης και συγκεκριμένα ο Υπουργός Επικρατείας κ. Γ. Γεραπετρίτης, ο οποίος εξέφρασε την ελπίδα να μπορέσει να μετάσχει και σε άλλες συνεδριάσεις και χαρακτήρισε εξαιρετικά υψηλό το επίπεδο διαλόγου στο πλαίσιο της Επιτροπής.
Δημοψήφισμα και κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας
Σε ό,τι αφορά την τροποποίηση του άρθρου 28 παρ. 2 προκειμένου να απαιτείται δημοψήφισμα όταν περιορίζονται ή εκχωρούνται κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας έναντι διεθνών οργανισμών, η Ν.Δ. και το Κίνημα Αλλαγής τάχθηκαν εναντίον της πρότασης. Υπέρ της πρότασης επιχειρηματολόγησε ο ΣΥΡΙΖΑ που την είχε καταθέσει, ενώ το ΚΚΕ τάχθηκε υπέρ της πλήρους κατάργησης του άρθρου που επιτρέπει τον περιορισμό ή των εκχώρηση τέτοιων δικαιωμάτων. Θετικά στην καθιέρωση υποχρέωσης διεξαγωγής δημοψηφισμάτων σε τέτοιες περιπτώσεις τάχθηκαν η Ελληνική Λύση και το Μέρα 25.
Δημοψήφισμα μετά από λαϊκή πρωτοβουλία
Ως προς το άρθρο 44 παρ. 2 και την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για διεξαγωγή δημοψηφίσματος μετά από λαϊκή πρωτοβουλία (με πρόταση τουλάχιστον 500.000 πολιτών), η Ν.Δ. και το Κίνημα Αλλαγής τοποθετήθηκαν αρνητικά. Το ΚΚΕ τάχθηκε υπέρ του θεσμού του δημοψηφίσματος λαϊκής πρωτοβουλίας, αλλά άσκησε έντονη κριτική στο περιεχόμενο της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ. Στην ίδια κατεύθυνση με τον ΣΥΡΙΖΑ στο θέμα αυτό κινήθηκαν η Ελληνική Λύση και το Μέρα25 προτείνοντας μάλιστα μικρότερο αριθμό υπογραφών πολιτών ως προϋπόθεση διεξαγωγής του δημοψηφίσματος.
Δυνατότητα ψήφισης στη Βουλή προτάσεων νόμου που υπογράφονται από πολίτες
Το τρίτο ζήτημα που απασχόλησε την Επιτροπή Αναθεώρησης ήταν η τροποποίηση του άρθρου 73 που προτάθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα εισαγωγής προς συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή προτάσεων νόμου που υπογράφονται από έναν ορισμένο αριθμό πολιτών. Η Ν.Δ. τάχθηκε εναντίον της σχετικής πρότασης, αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι υπήρξαν τοποθετήσεις βουλευτών της υπέρ της χρησιμότητας του θεσμού. Θετικά τοποθετήθηκαν οι υπόλοιπες κοινοβουλευτικές ομάδες.
Η ψήφος των απόδημων Ελλήνων
Μετά από πρόταση του Προέδρου της Επιτροπής κ. Ευρ. Στυλιανίδη αποφασίστηκε ομόφωνα να υπάρχει μία μετατόπιση του χρόνου αξιολόγησης της αναθεώρησης του άρθρου 54 του Συντάγματος για την ψήφο των αποδήμων Ελλήνων, που είχε προγραμματισθεί να συζητηθεί στις 17 Οκτωβρίου, προκειμένου να δοθεί χρόνος στην πρόσφατα συσταθείσα για το θέμα αυτό διακομματική επιτροπή να επεξεργαστεί το θέμα με σκοπό να διαμορφωθεί ένα κοινό πλαίσιο για τη σύνταξη του σχετικού νομοσχεδίου.
Άρθρα και απαιτούμενες ψήφοι για αναθεώρηση
Ως εκ τούτου, την Πέμπτη, 17 Οκτωβρίου 2019 συζητήθηκαν τα άρθρα 62 και 86 παρ. 3, καθώς και πρόταση προσθήκης ερμηνευτικής δήλωσης. Υπενθυμίζεται ότι η αναθεώρηση των άρθρων 62 και 86 παρ. 3 συγκέντρωσε στην προαναθεωρητική Βουλή πλειοψηφία μεγαλύτερη των 3/5 και συνεπώς αρκούν για την αναθεώρησή τους πλέον 151 ψήφοι, ενώ αντίθετα η προσθήκη ερμηνευτικής δήλωσης στο άρθρο 86 θα χρειασθεί τουλάχιστον 180 ψήφους σε αυτή τη φάση για να αναθεωρηθεί.
Ο θεσμός της ασυλίας στην κοινοβουλευτική πρακτική
Σε ό,τι αφορά την αναθεώρηση του άρθρου 62 η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ, το Κίνημα Αλλαγής, το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25 τάχθηκαν υπέρ της αναθεώρησής του προς την κατεύθυνση του περιορισμού της δυνατότητας καταστρατήγησης του θεσμού της ασυλίας στην κοινοβουλευτική πρακτική. Η Ελληνική Λύση τάχθηκε υπέρ της συνολικής κατάργησης του εν λόγω θεσμού, περιορίζοντας τη βουλευτική ασυλία στην ψήφο, τη γνώμη και την αγόρευση του κάθε βουλευτή.
Η ποινική ευθύνη Υπουργών
Εκτενέστερη ήταν η συζήτηση για το άρθρο 86 σχετικά με την ποινική ευθύνη των Υπουργών. Η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ και το Κίνημα Αλλαγής τάχθηκαν υπέρ της κατάργησης της συνταγματικά προβλεπόμενης αποσβεστικής προθεσμίας και της πρόβλεψης ότι το θέμα θα καθορίζεται από τον κοινό νομοθέτη. Το ΚΚΕ, η Ελληνική Λύση και το Μέρα 25 τάχθηκαν υπέρ της πλήρους κατάργησης της ειδικής μεταχείρισης της ποινικής ευθύνης των υπουργών. Εκπρόσωποι των κομμάτων δήλωσαν ότι θα διαβουλευθούν προκειμένου να καθορισθεί μία κοινή διατύπωση της εν λόγω διάταξης.
Σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των κομμάτων προέκυψε σε ό,τι αφορά την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ να προστεθεί ερμηνευτική δήλωση που θα διευκρινίζει ότι η ειδική μεταχείριση της ποινικής ευθύνης των υπουργών αφορά πράξεις που έγιναν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και όχι επ’ ευκαιρία της άσκησης αυτών. Στην πρόταση αυτή αντιτάχθηκαν η ΝΔ και το Κίνημα Αλλαγής λέγοντας ότι με τη μεθόδευση της ερμηνευτικής διάταξης επέρχεται αναδρομική αλλαγή σε ζητήματα ποινικού δικαίου κάτι που είναι ανεπίτρεπτο νομικά. Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι αυτή η προσθήκη απλώς αποτυπώνει σχετική νομολογία. Τα άλλα κόμματα παρέπεμψαν στη γενική τους αντίθεση στην ειδική ποινική μεταχείριση των υπουργών.
Συμπέρασμα
Συνοψίζοντας, όπως διαφαίνεται από αυτό το διήμερο συνεδριάσεων της Επιτροπής Αναθεώρησης του Συντάγματος, είναι βέβαιο ότι θα αναθεωρηθούν τελικά τα άρθρα 62 (ακαταδίωκτο των βουλευτών) και 86 παρ. 3 (αποσβεστική προθεσμία για την ποινική δίωξη υπουργών), ενώ δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο αναθεώρησης του άρθρου 73 ως προς την καθιέρωση της δυνατότητας νομοθετικής πρωτοβουλίας των πολιτών.
